Page 118 - Diyarbakır Barosu Başkanlığı Yeni Anayasa Arayışları Konferansı 3-4 Nisan 2015

YENi ANAYASAARAYI LARIKoNI.ERAN§l

ci§i ise -kibenim tercihim de budur- "anadilde yaşama hakki'adı al-
tünda bir anayasa maddesine yer venıektir. Bunun ömekleri var, Çok
uzağa gitmeye gerek yok. Azerbaycan Anayasasıntn 35. maddesine
bakılabilir.

Dünya anayasaiarda eğitim dili üç şekiIde dijzenlenir:
A.Eğitimin sadece resmi dilde yapılacağml belirten anayasalar, Türkiye,
a]ürcistan ve Portekiz anayasaları sadece resmi dilde eğitim yapülabi-
leceğini hükme bağlar.
B.Eğti;e itşkin herhangj bir hükmc yel vcfTneyen anayasalaf. Birçok
anayasda bu yöntem tercih edilmiştir.
C.Resmi dilin haricinde diğer dillerde de eğitime olanak tanıyabilen
anayasalar. Arjantin, Azerbaycan. Belçika. Kolombiya ve düa çok
sayıda anayasa ömek Veri]ebiliİ,
4. Anayasal l,atandaşlık, temel hususlardan biridir. l924'ta "Anayasal
Tüklük". 196l ve 1982'de ise daha sert bir Türklük tanml var, Bir
nüanstan söz edilebilir belki ama kanımca 24, 62 ve 82 anayasaları
araslndaki aralannala ciddi bir f'ark bulunmaz, Her üç anayasa da ni-
hayetinde vatandaşlığı etnik bir kimliğe fet'erans]a tanımlar, Hepsin-
deki mesaj aynldır-

Levent Korl:ul Hoca'nm yüz ülke anayasaslnl ince]edi ve vatandaşlığn
nasıl tanımlandlğln| araştırdl. Farkll düzenlemel€f var bu konuda da. Me-
sela, vatandaşhğü bir etnisite ile tanımlamayan, ancak anayasanın başlan-
gıç veya diğer maddelerinde valandğltğa dolaylı olarak etnik bir alıfya-
|an anayasilaıa ıastlamak mümkün. Ya da Türkiye ve Estonya gibi, va-
tanda§lığ etnik terimlerle ifade eden anayasalal da bulunur.

Vatandaşlık hususunda benim teİcihim, Danimarka Anayasasında olduğu
gibi, bir vatanda§llk tanlmlnln yap,lmam.§l ve sadece vatandaşlığın nasıl
kazanljacağınün ve kaybedileceğinin belirtilmesidir. Danimarka Anaya-
sası; "vatandaşlar eşittil, "vatandaşlİr hür doğaa', "vatandaşlar şu şekilde
hak kazanır" şeklinde hükümler içerir. Vatandaşm kim olduğunu anaya-
sada tanımlamaz. Yani vatandaŞln kim olduğunu anayasada tantmlamaz,
Bana göre doğru düzenieme budiİ.

5. siyasi haklar meselesi var, bu uzun bir bahis, soru-cevap kısmünda
buna değinmeye çalışır.

6. Öz yönetim veya idari yapı meselesi, çözümün en önemli paİametrele-
riair, Literatiirde buna "statii haklarl' adı verilir ve ikiye ayr|lır. Biri,
bağımsızlığü içer€n statü haklarldtr. Bazı siyasal gruplar, ana vatanla
veya ana toplulukla hiçbir şekildo bir arada yaşamayı istcmezlef vc
l l6