Page 117 - Diyarbakır Barosu Başkanlığı Yeni Anayasa Arayışları Konferansı 3-4 Nisan 2015

DiYARBAKIR BARo5U BAşKANLlĞI

tiin hücrelerine nüfilz etmesidir, Diğeri ise, anayasanln ültedeki kadim
sorunlara çözüm üretecek hükümleri ihtiva etmesidir.

E]bette mutlak bir çözüm olmayacaktlr. E]betle mükemmelen ve herkesin
üz€rinde mutablk kaldığl bir çözüm olmayacakrr. Aııa en azından yeni
anayasanün, çözümü oluştrıracak zemini inşa edecek hüktimlere yer ver_
mesi gerekir. Bu itibarla Kün meselesini çözmeyen veya Kürt meselesi-
nin çözümüne matuf hiikiimleri içermeyen bir anayasa..yeni'' bir anayasa
olamaz.

Siyasi temsil haklan, ktilfiael kimlik hakla., ve özyönctim haİlart bağla-
mında değerlendirildiğinde, anayasada alı teme] husus öne çıklyor:
1. Başlangüç metni, birçok sorun içeriyor. Çünkü anayasalar her zaman
geniş bir değer ve idealler dizini içerir. Bu Dedenle anayasa yapımcü-
lan siyasi hayatta uyulmaslnı istedikleri değerleri öncclikle başlangıç
meminde belirlirleİ. l982 Anayasasının başlangıç metninin çok
problemli oldugu Lanlşı]maz Dolayl\lyla baŞlangıç metni yenl bir
dille, Türkiye'deki çok külttillü ve çok etnikli yap,yı yansıtan bir dil-
le kaleme aıtnmalı.

2. Değiştirilemez maddeler, önemli bir pıoblem alanl. Anayasa Mahke-
mesi'nin yorumu dikJ<ate a]ındlğında, değiştirilemez maddeler işarel
edilerek her türlü yasal ve anayasal değişikliğin önüne set çekilebilir.
Bu da demokrasi açısından kabul edilemez bir durumduf. İki tür çö-
züm üretilebilir burada. ilki, anayasada değiştirilemez maddelere yer
vermemektir. Mesela Cumhuaiyet gibi önem atf€dilen bir değer var-
sa. bunun değiştirilmesi diğer anayasa hükiimlerinin değiştirilmesi
için gerekli çoğunluklardan daha büyük çoğunluğa bağlanabilir, ide-
aı ve doğru bulduğum budur. ikincisi ise, mutlak değiştirilemez
maddelere yer verilecekse, 196l Anayasasında olduğu gibi, bunun
çok stnlrll tululmasldlr,

3. Anadilde eğjtim, ivedilikle çöztime kavuşfurulmas, gereken mevzııu.
Anayasadaki 42. maddesi önemli bir engel. Burada dikkat edilmesi
gereke. nokta, anadilin eğitimi ile anadilin öğenimi arasındaki far-
kln gözetilmesidir, Çünkü öğrenim ile eğitim birbirinden tzmamıyla
farkJıdır. Öğrenim derken bir ditin öğrenilmesinden bahsedilir ve bu
çeŞitli şekill€rde olabiıir. oysa eğitim d€rk€n kastedilm, müfiedatın
o dille hazırlanması, eğitimin o dille yapılmasıdır. iki tür anayasal
çözüm düşünülebilir] Birincisi, Ergun Özbudun Hoca'nın başkanlı-
ğlnda hazlrlanan taslağln 35. maddesinde olduğu gibi anadil eğitimin
önünü açan bir hiikiim gelirilmesidir. Anayasaya herhangi bir yasak-
layıcı hüküm ko}aİayarak anadilde eğitime imkan sağlamaktır. ikin_

l15