Page 33 - Diyarbakır Barosu İstanbul Protokolü

isTAN8UL PRoToKoLü

Her bileyin, insen olmanln getirdiği onura uyqun bir biçimde saygl görmeye
Ve ınsan o[arJk yasaI stetÜsünün kabut ediLmeslne hakkl Vardlr. insanln her
biçimde 5ömürüsü ve aşağllanmasl öze[[ikte esaret, esir ticareti, işkence, za[i-
mane, insan[lkdlşl Veya aşağllaylcl ceza ve muame[e[er yasaktlr.
45. Afrika Şaatl'nln 30. maddesi uyarlnca 1987 Haziran aylnda'insan hakLarl
Ve haLktarın hak[arlnl tanıtmak Ve Afrika'da bu haktann korunmasünl sağ[a-
makta" görevtendirilen Afrika insan Ve Halklann HakLarl Komisyonu kurul-
muştur- DönemseI o[arak yapllan otıJrüJm[annda, diğer ih[alLer yanlnda zaman
2aman işkence konusunu da e[e a[an Komisyon, Afrika'daki in5an haklanyLa
l1,9iLi konutarda birkaç ülke kalan atmlştlr Afrika Komisyonu üLkel,erte iL9ili
kafaflannda, işkence uygu[aması da dahiL olmak üzere insan hak[annda du,
rumı.rn kötüLeşmesinden duyduğu endaşeyi dite getilitmiŞtiı

46. Afrika Komisyonu, gö.evi Komisyonun açlk oturum[arlnda rapor vermek
otan cezaevleli Ö2eI Raportörü, Ketfi ve Yarglslz infazLar ozet Raportörü, Ka-
dInLar ÖzeL Rapoltörü gibi yeni mekanizmatal oluşturmuştua Bu mekaniz-
ma[ar özeI raportörlere doğrudan bit9i gönderebiten mağdı.]rtar Ve hükümet
dlşı kuruluşlar için yeni f rsattar doğurmuştur, Hem mağduı hem de hükü-
met d!ş. kuruluş aynl anda Komisyona, Kuru(u sözleşmenin 5, maddesinde
tanlm[andığl biçimiyte, aşkence uyguLamaslyLa i[giti şikayetterini itetebitirieı
Bireysea şikayet başVurusu Komisyon'da değerLendiriImeyi bekIerken mağdur
veya hükümet dlşl kurutuş, aynl bit9iyi özet raportöfe komisyon otufumlarln-
da sunacağı kamuya açlk raporlarda yer vermesi için 9önderebitirteı Afrika
Bjrliği Örqütü 1998 Haziran ay|nln başvurusu Komisyon'da değertendiritme-
yi bekterken mağdur veya hükümet dlşl kuruluş, aynı bi|qiyi Özet raportöre
komisyon oturum[arlnda sunacağl kamuya açlk rapollarda yer vermesi içın
9önderebitirLeLAfrika BirLiği Örgütü 1998 Haziran ayında.Aflika Şartlyta 9a-
ranti aLtlna aLlnan hakLarün ihlat editdiğine itişkin iddiatarl değerlendirecek
Ve bu konuda hüküm vere(ek bir ptattorm oluşturmak amaclyta.Afülka insan
Ve Halklann Hak[an Mahkemesi'nin küJrulmaslnlöngören bir Protokolü kabuL
etmiştir.
D. ulu§lararasl ceza Mahkemesi
4z 17 Temmu2 1998 tarihinde kabuL edi[en Roma U[uslararası ceza Mahke-
mesi statüsü soyklrlm, ınsanIlğa karşl 5!ç[ar Ve savaş suç[arlndan sorum[u
kjşiteri yargltayacak daimi bir lJ[us[ararasl ceza Mahkemesa kurmuştur (A/
coNF.183/9)- tJtu5Lararasl ceza Mahkemesi'nin, soyklnmln veya yaygln ya da
sıstematik bir sa[dlnnln bir böl,ümü otarak işl,endiğinde ınsantlğa karşl suçun
bir parçasl olarak veya 1949 tarih[i cenevre Sözleşmesine qöre bir savaş suçu
otarak, işkence iddiaLarl üzerinde yetkisivardlr. Roma statüsüne gdre işkence
hL|konuLan, suçlananın Veya kontro(a attında bu[unan bir kişiye, kaslttl ota-
rak fiziksel veya ruhsaI acl Verilmesi" o[arak tanlmlanmaktadlr,25 Eytüt 2000
tarihi itibariyLe Roma Uluslararasl ceza Mahkemesi statüsü 113 ütke tara-
f|ndan imzaLanmlş Ve 21 Devlet taraflndan onaylanmlştlı Mahkeme merkezi

37