Page 107 - Diyarbakır Barosu İstanbul Protokolü

isTANBUL PROTOKOL0

Litiğin ne derece 5ağtanabitdiğine bağt| otarak otdukça değişecektir. Örneğin,
cezaevinde bi. hekim ziyaretinde yapllan Ve belkı de 15 dakika ile slnlr[l olan
bir muayene i[e 6zeI bir muayenehanede saatLerce 5ürebilecek bir adli mu-
ayene aynl aklşl izteyemez. Psikotojik semptom[ar ve davranlşLarln Patotojik
mi, yoksa adaptif mi otduğu değertendaritmeye ça[lşlldlğlnda ek sorun[al or
taya çlkar Bir kişi tuti.lktuyken ya da ciddi bir baskl ya da tehdit attlnda yaşar-
ken muayene editdiğinde karşütaşl[an bazl belirtiter adaptif otabitir. Örneğin,
faatiyettere yönetik itginin azalmasl,yabanclLaşma ve kopuktuk duygutan, tek
başına tutu[an bir kişi için antaş|l,abiLir butgutar otabitir, Benzer bir biçim-
de aşln tetikte olma ve kaçlnma davranlşLan basklcı toptum[arda yaşayanlar
için qerekLi otabitart0] Fakat qörüşme koşuLıanndaki slnlrtltlklaı bu kltavuzda
oıtaya konan itket€rin uygutanmamas|na gerekçe oluştırlamaz, Devletin ve
yetkiliterin işin içinde otduğu zor durum[arda bu standartlara otabjtdiğince
sadlk katmak özettikle önemtidir
B. işken(enin psikoıojik etkite.i

I. Dikkat edilnesi gereken hususl1r
240- semptom[ann ve p5ikiyatrik 5lnlflandlrmalatün teknik tanlm[amatarlna
geçmeden önce, bu slnlflandlrmalafln genetLikte Bat|ya ajt tıbbi kavram[ar
otduğu ve bu sınlflandlrma[ann Batlh olmayan topLumtara açlk ya da örtütü
bir biçimde uygutandlğlnda bırtaklm zor[ı]k[al çlkacağl dikkate a1,1nmaLıdlr.
Batl küLtürterinin psikoLojik süreçLerin aşlrı tlbbiteştilitmesinden muzdarip
otduğ! iddia editebitir. Ruhsal lzdIrabln bireydeki bir bozuktuğu temsat ettiği
Ve tipik bel,irtiler gösterdiği düşüncesi, bi.(ok Batl[ı o{mayan top[umda 9eçeF
ti otmayabal,ir. Bütün bunta.a rağmen,TssB'de 9ö.üten biyotojik değişiml,erin
dikkate değer ötçüde kanltl vardlr ve bu açıdan bakıtdlğlnda,TssB, biyotojik
Ve psikotojik otarak tedavi edilmeye eıverişti tanl konulabilir bir sendrom-
durl0r Değertendirmeyi yapan hekim ya da p5ikotoq, ruhsat lzdırabl, müm-
kün otduğunca kişinin inançtarl ve kü[türel norm[arl bağlamında antamaya
çatlşmaLldlr. Bu, kültüret ve dinset inançtara otduğu kadar poLitik bağtamlara
da saygıyl içermektedir, lşkencen in şiddetive 5onuçlan gözönüneatlndığlnda,
psikoLojik değertendirme yaparken tanl koymakve slnlllandlrmak için a(eleci
bi. tutum yerine, öğrenmeye açlk bir tutlm taklnltmaL|dlr. ldeaI o[arak bu tür
bir tutum, mağdura, şikayet[erinin Ve acl5ınln bu koşuttar attlnda bektenebitir
olduğunu Ve gercek ota.ak kabut editdiğini iletecektir. Bu anlamda, duyartl
empatik bir tutum, mağdura yabancllaşma dürygı.]sundan bir ölçüde kurtutma
otanağl 5ağtayabitecektir.

102 M.A. slmpson.-whar wenı wrcnq?: diagnosri. and ethiGt poblems in deal]nq wkh ihe effect, of
tonu@ and Epİession in south At]cal RJ. xtebel,C,R.Figley, B.PR.Geco.5 eds, Beyond Tlalm.: cULtuI.t
and societal Dynamics, (N* Yo*: Ptenum P..ss)1995133 210.
10] M Fl edmanand].lalanson."The appticab l ty of th€ Post.llaumatic.onceptto refug..s",A Mac€LLa
eİ al ed9. Aaidrİ Pei| ond Pojn: fh. Menlol Heollh ond well b.inq üthe wbrld's Riuqe$ (\1asni^9lo^,D.c.:
Psy.holoqic.l A9ro.iario. E$s) 1994;207-22ı
^m..i.a.
105