Page 105 - Diyarbakır Barosu İstanbul Protokolü

iSTANBUL PROTOKOLÜ

BöLüM vl

|şKENcENlN PslKo[oJlK KAN|TLARl
A. Genel değeİtendirmel.r

7. Psikoloj ik değerlend inen in nerkezi rolü
234. Yaygln otarak kabut editen görüş; işkencenin çok çeşitli fizjkset Ve p5i-
kotojik probtemtere yot açabilecek oLağanü5tü bir yaşam deneyimi otduğu-
duı KLinisyenler ve araştlrmacltann çoğu, işkencenin aşlrl zotLaylcl doğaslnln,
kişinin işkence öncesi p5ikotoiik durumuna bağLl otmak5lzln kendi başına
zihinseI Ve duygusal etkiler yafatacak kadal güçtü bir deneyim otduğu ko-
nusunda hemfikirdit Buna rağmen işkencenin psikotoiik sonuçtarl, kişınin iş-
kenceye afeniği anlam, kişitik 9elişimi Ve sosyat- politik- küttüreL faktörtel
bağ[amlnda oLuşuL Bu nedente, bütün işkence biçimLerinin aynl sonuç[ara yoL
açtlğl söytenemez,Örneğin,yatancl infazln p5ikolojiksonuçlan.cinseLtacizin
yot açtlğl psikotojik 50nürçlarla aynl değitdiı tek başlna tutu[ma,/hü.re hapsi
Ve izoLasyonun fiziksel işken(e yöntemleriyle aynl sonuç[an doğurmasl bek-
lenemez. Aynl şekitde, tutuktuLuk ve işkencenin yetişkinLerLe çocuk[arl aynı
şekilde etkiteyeceği VarsaylLamaz, Buna rağmen, işkence mağdurlann pek
çoğunda göztenen ve be[9eLenen birtaklm 5emptom Ve psikotojik tepkiter
mevcuttuL

235, işkence faitleri, işkence ve kötü muamele davranıştannl qeneLtikLe bit9i
atma ihtiyacl ite açlktayarak meşrutaştlrmaya çatışlrLar.8u tarz kavramsa[[aş-
tlama[aı işkencenin qerçek amaclnl Ve h€deflenen sonuç[arlnı 9i2Leı lşken
cenin temeI amaç[anndan bıri, kişiyi aşln çaresiz{iğe Ve rahatslztığa iterek
bilişsel,, duygusat Ve davranlşsaI işlevleran bozulmaslna yoL açmaktlr.9a Yana,
işkence kişinin psikotojikve sosyaL iştevsettiğinin temeline yöneLik bir sa[dlrl
aracldıt Bu koşultar a[tlnda fai[, mağduri] ya[nlzca fiziksel otarak yetersiz hate
getırmeye değit aynl zamanda mağdurı]n kişitık bütünl,üğünü parçaLamaya
ça[lşmaktadır. işkence faiLi, mağdurun, getecekte itgiti hayatteri, ümitteri ve
arzularl oLan bia insan olarak aiteye Ve topluma ait olduğu duygusunu ylk-
maya ça[lşır, Faitter mağdurtan insantlktan çıkararak Ve iradelefini klrarak,
mağdurta itişkisi oLantar için dehşet verici örnek[er oluştururLar,8u yoL[a iş-
kence, bütün bjl topLumun iradesini Ye toptumsat uyumu klrabitir ya da za-
rar verebi[ir. işkence bunun yanl 5lra, eşler, ebeveyn[er, çocuktar v€ diğer aiLe
üyeLeri araslndaki yakln itişkitere, mağdu.tarLa üyesi bu[undukLan top[utuklar
araslndaki itişkitere ciddi zararlar verebitir.

236, BiIinmesi oereken önemLi bir şey; işkence gören herkesin tanl konu[a-
94 G F]5che. and NF Guris,-cle.ı€lt.tzunqen: aotıer und 5exuek T.au6aii§i..!nq", w senf & M.
BJoda(ed,),PGXsde/Ply.wnğape.Eininteqrot]ve5ieh.buchloIPsychoanalyseunnV.İhaLten5iherapie,
(stungart, Thieme), 1996

103