Page 56 - Diyarbakır Barosu Toplumsal Barışın İnşası Sivil Bir Anayasa Arayışı

54 İorl@l 8ının İğ.!: §ivil Bıl
^!yu ^ay,r,

bu ilj uç ara§ında vatandaşlü mesel€sinden nas çüıİr? Anlaşdan bu 'Türk deniİ" iia,
desi de yeteiince kütiiİeı çoğrılcıılualu siya§i bir biçimd€ kucaİla}ıcı olrnayacak. Ama
şunda da herrıIÜir olrnaİ}ü ki; eğer gel€cekte daha demokatik bir Türkiye tasa!,Llr
etmek istiyorsak, kunrlu diİenin payandasl niteIiğine dönüştiİti]mek istenen mevcut
"Tiiİk Devleti" ifadesinin kjlanıldıF 66, maddedeki "Türk devl€tine varandaşlrk bağ1
olan herke§ Türk'tiir" biçimindeki vatandaşlık tanürnr hiçbir şekilde süİdüİiiılebilecek
görünmüyoİ. Dola}T sıyla orta yol olafak, daha fara ülke ref€ransh olduğu
bir ifade 8ibi
için -çok tjmsey€ sempatik gelmeyen ve kulağr trmalayan bir ifade olan- Tlt ldytltüİ
kı an,labitir. lngilizc€ konuşuyoİ olsayd* bu hiç problem olmazdı çiinkü lngilizcede
"Tuİkish" ve "Turk" kelimeleri faJkİ ifadelerdir. "Turkish" hakikaten Tüİkiy€ü a,nla-
mına gelir, "Turk" ise etniİ bir adlandırmaya gönderme yapaj. Ama dilimD lngilizce
de$l, Türke, Kiinçe ve başka di eİden bahsediyoruz. o zaman bıı sonrnu ıatandaşl*
tanımr yapmadan öz8ürliikçü bir çerçevel oluşturacak şekilde 8eçiştirebiliriz, Üzerin-
de daha fazla konuşmarruz gereken bu öneriyi kabül edecek noktaya gelirsek eğer Tür,
l.jye demoka§isinin önernli bir soıununun çöziilnesinde önernli bir adüm aülrrnş olur,
Benim Tliİk]ü meselesi ile söyleyeceklerim bu kadar.
BiI aİkadaşlmız "Batılr anlımdı demoha3lnirı s, İlr çoğulculukırn tb"eı oldu,
ğuİu d e 8.tiİdlİtt " di}€ başla}an bir soru sormuş. Diğer sorrrlarda da var olan bu
ifade beni bİaz endişelendirdi, çok dogru anlaşlamadrğ{m kanaatine vardrm, Benim
özede sölemek istediğim şudur: Demokasinin liberal ailaşıl!ş biçimı başlangçta ço,
gı.rlculugu sadece sosyo-ekonomik sorunlaIla slnırlamıştl. Ancak lg8o'lerden itibaien
özellikle "sessiz devnm" deniıen biİ ıoplumsal di'nüşüm yaşandr, (ültiirel krnlü ve
faİu ]İ]ann tanınmasl ve siyasi olarak saygı görmesi 8ibi ba takm talepl€rin dile g€li,
rildiği bu dönüşiiırn sürecinde demokasiye konulan sınlr birçok yerde aşüldr, Bu aşılma
aslrnda ıek bİ kü]türet beraberlik biçimi ön8ören ulu§-devleti de kendi içinde dönüş-
tiiİdü. Bu dönüştimiin en girzel ve somut ifadesi -bizim de içine girm€ye çal§tüğmız
ve o doğnıltuda İeform yapnğrmE Awupa Birliği'dir. Yani A}rupa Birtiği çerç€v€sinde
bu kiiıltit€l çoğul€uluğun ya da çok"kiiltürliilüğiin a§lmda kurumsallaştınlmaya çalrş -
drğrn bu yönde bir takım dijzeİılemelere yer verildi$ni, Türkiye'niİ de aslında bunu
kendisine bil İehber alıp içse eştirmesi ger€ktiğini §öyl€meye çalışıyordum,

Bu çerçeved€ tabii ki -anayasadan başlayaral yaslanmüza varıncaya dek- }apıLna-
sı ve değiştirilmesi gereken p€k çok şey var. Bunlardan bir ıanesi de, bir soruda di]e
geririldiği üzere, "Türıiye'de idaİi vesayet kawaml etraJında hukukileştirilrniş olan
merkeziyetçitik prensibinin idaİi vegyetin belki dana dogru yorurrılanmasüyla aşılabil-
mesidir." Yani merkeziyeıçikten miiffkün mertebe Tiirkjye'nin kurtulrna§l g€rekiyor,
Huku}çınar daha iyi bileceklerdir; esas itibariyle idari vesayet, ü farİlı yapı -}ani mer,
kezi devlet ve y€Iel yönetim arasmda kurırlmuş olan bir istisnai denetim yeılisidir,
l§tisnai olması şu d€mektir: Ancak kanı.rr a ku-rulabilir ve kanünda belirtileD somut,
sa},ılmış ve açık sebeplerle merkezi yönetim yerel yönetim üzerinde vesayet yönetimi

kurabilir. Halbuki Türkiye'de vesayet böyle bir istisnai ve spesiik olarak kanunda açük-