Page 75 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

lafiak istiyoİum. zira bu tartlşmada değindiğiniz bu konulal, asllnda geleceğe yönelik tasa-
nmlanmlzl belilley€n yapltaşlandlr. Bir gelecek ümidini, geçmişin paylaşllan acllan üzerin-
den kurmayü ırygun bulmadlğlm b€lirtmeliyim. 8u, mevcı]t g€rçeklerle bağlantlll olduğu ka-
dar, nasll bir gel€cek istediğimizi, bunun medeni araçlanyla d;llendirebilen bir yaratlclllğ1 ve
bU y6nde etkili bir çaba gösteİmeyi gerekli klldlğınl da gözaİdl edemeyiı.
Birleşmiş Milletler, b! 'gelecek ümidi' kavraml bağlamlnda da değer taşlyabjl€c€k önemli bir
ölçüt belirlemiştir: Temsjliyet. Burada, l970 ylllnda 8irleşm'ş Mill€tler Genel Kurulu tarafln-
dan kabul edilen, uluslararasl hukuka uygun olarak devletler araslndaki dostane ilişkiler k!r

maya ve işbirliği yapmaya ilişkin jlkeler bildirgesine atlfta bulunmak istiyorum. Bu bağlamda,
'halklarln eşitliği ve kendi g€leceğini belirleme hakkü'nln Varlığl baklmündan, o ülkede yaşayan
halkı, lrk, inanç ve renk baklmından ayrlm yapmaksızln temsil 6den bir yörıetimin bulunmasl
aİrdedici hukuki öneme sahip bir durumu afade ed€İ. Klsaca, kendi geleceğini b€lirleme hak-
k nln jçsel boyutu baklmından, değer taşlyan bir ölçüttür bu.

su açldan baktlğımız zaman, AVrupa insan Haklan I\rahkemesi'nin, örneğin Türkiye'de, 9€n€1
seçimlerde uygulanan yüzde ıo oranlndaki ülke barajl koşuluflu, bunun, ülkenin ullsal yetkisi,
ne bağll bir husus oldLğunu ,fade etmesi, tanlşmaya açll, olmakla birl kıe, AvrJpa insan Hak-
lai sözleşmesi bağlamında bjr takdir marjl sorunu olarak tanlmlanabilir. Ama aynl konıJnun
8irleşmiş MilIetler eksenind€ &ğerlendirilmesi durumunda varllacak tonuç, yukanda belirtti-

ğim çerçeve içinde bir temsiliy€tin kapsam ve derecesini d€ dikkate a|mayı gerektirebilir,
2o02 ylllnda yapılan genel seçimler, bu uygulama nedeniyl€, bilindiği gibi çok eleştiriye konu
oldu. zira bu seçimler sonucırnda TBırlV'yi oluşturan siyasal partilerin elde ettiği oylann ora-
nı, toplam geçerli oylarln yü2de 45'i civannda kalm]ştl. Bu, demokrasi için vahim bir durum-
duİ; ama sadece temsiliy€t baklmldan d€ğjl, aynl zamanda/ bu sayede oluşmuş bir lIeclis'in ve
onun içind€n s€çilen bıl hükümetin siyasi temsjl kabiliyetinin, siyasal 9üç ilişkileri zemininde
kolayllkla tahripler blr politil dili kamçllamasl ba!lmlnda. da. Av.upa lnsan Haklan Mah,
kemesi'nin de, Türkiye'ye ilirkin o karannda temas ettiği gib;, bu hukuki engelin aşllmaslnda
\bağlmslz adayllk' mü€sseses] belki önem ta§lyabilir. Ancak bir demokraside, ülke yönetimini
belirleyen politikalarln belillenmesi asll siyasal partiler eliyle gerçekleştiİillr,

Üz6rinde durulmasl gereken bir diğel konu, bu çalüşmalann içerisinde değerlendilileceği ana-
yasanln hazlİlanma ı]sulüdür. 8aşlanqlç itibariyle hanqi koalisyonlar ıçind€ bulunulacağl, bu_
nun ör9üt5€l yapısl, temsili olup olmayacağı gibi ön sorunlan çok önemli bulmuyorum, 8a-
ro'nun böyle bir süreci yürütüp, dillendirip, kendi hedefleri doğıultusunda etkili bir biçimde
o4aya koymasl önemlidir, Bence, bunun mutlaka maddeler haline dönüştürülmüş/ teknik an-
lamda tamamlanmlş bir anayasa taslağr metni olma, 9erektiğini de düşünmüyorum. Bir ilke-
ıer metni, ilkeler beyannamesi nileıiğin€ sahip olmasl oaha önemlidir. y,llar onc€, istan,
bul'da, "siVil Anayasa Girişimi" adl altında yaklaşlk otuz k]rk kişilik bir grup halinde/ bu ni-
trlikte bir çabayl gerçekl€ltirm€ye çallşmıştık; bunda belıi bir mesafe de kat edilmiş olmaslna
.ağmen, aşağldan yukarlya doğru gelişen bir anayasa hareketı oima gü[rne sahip olamaml§tl.

ibrahim 8€y, sorusunda Türkiye'nin liberal, demokrat çevreleri içerisind€ aynmcllük mes€lesi-
.in ön planda yer almadlğlna değindi. EVet, Türkiye, genel olarak bu illetten mustariptır ve