Page 36 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

kaybolmaya başladlğlnl görmekteyiz; tabii buna paralel olarak da bu farklllıklaı nasll banş
içerjsinde birlıkte yaşatabiliriz araylşlan 9ündeme geliyor. Bu araylşlar ilk kez Kanada, Am€-
rika Ve Avlstralya gibi ülkalerde 60'll ylllann ortalanndan itibaren konuşulmaya başlandl ve
bütün dİnyada yaygınlaştl. Türkiye'de de 80'li yıllann sonlarl V€ 90'll ylllarda çokkültür!ülük
kavramı etraflnda daha yoğun ğrtlşnalann yolu açlldıj dönemin siyasileri "anaya§al vatan
daşllk" kavramlnl gündeme getirdi; özellikle Kürt sorunu bağlamlnda ya9nan problemlerin
aşllabilmesi için hem siyasiler hem de akademisyenler tarafündan bu formül gündeme getirildi
ve tartl§lldl.

Çokkültürlülük olqusu ve çokkültğrlü anayasalvatandaşllk araylşlannda üretilen Ve genel ka-
bul gölen formülleİden birinde, "Şunlar yapllmak suretiyle çokkültürlü vatandaşllk kavram
yerleşiklik kazanabi!ir ve iç5.1leştirilmiş olabilir" deniyor. 8unlar uluslararasl belg€ler tara,
flndan da dİz€nlenen hususlardlr. Biİinci5i, anadilde eğitim ve öğretim hakklnln tanlnmasldlr,
ikincisi, yine aynı 5ekilde anadild€ baslll ve görsel yayln yapllmaslna i2in veİilmesi, yani bun
lann önünde h€rhangi bir yasal engel bulunmamas]dll. 0çüncüsü, farklılüklann ya da daha
açlk kofluşmak gerekiyorsa azınllklaın temsi]inin 5ağlanmas, yani azlflllklann demokratik si-
yaset içeririnde kendılerini ıfad€ edebilmelerine imkan tanınmasl, bunun önİne herhangi bir
engel konulmamasl, aı]nllklann kendi farklllüklan ekseninde, kendi dilleriyle de poljtika yapa-
bilmesi, yerel yönetim anlamlnda da k€ndi kendilerini yönetebilm€sidir, oördüncü olarak da
ki bu çokdilli belediyeci{ik uygulamaslyla da jlintiLi biİ olaydlr- belediyeler]n ya da genel yii-
netimin taşra uzantsı mahiyetindeki orqanlar gibi kamu makamlanyla ilişkide Ve iletişimde
yeİel dillar kullanllabilmesinden 5öz edilmektedir, Bunlar, Avrupa 96lgesel Diller Şartünda ve
Avrupa lJlusal Azünllklar Ç€rçeve sözleşmesinde dürenlenmiş hususlardır; hatta Avrupa Birli-
ği sürecinde Türkiye'ye ilişkin kabul edilen ileaeme raporlannda bu 5özleşmelere atlf yaplldl
ğlnl biliyoruz, Dolaylslyla çokdilli belediyecilik olgusunu da bu çerçjv€de değerlendirmek qe-
rekiyor. Çağdaş dünyanın qelmiş olduğu aşama budur- Bizim de farkllllklan banş içerisinde
birlikte yaşatabilmemiı ve can allcl ve can yaklcl bir sorun olan Kürt §orununu demokratik biİ

zeminde banşçll bir çözüme kavuşturabilmemiz içjn bu tip lygulamalann önünün açrlmasl Ve
desteklenme5i 9erektiği kanaatindeyim,

Bir başka soruda da "Eski bir paradigmayla yeni b]r anayasa yapllabiljr mi? Yeni bir pala,
diqmaya ihtiya( Var ml?" deniyor. Elbette ki eski paradigmadan harek€tle yeni bir anayasa
yapmanln mümkünatl yoktur; çünkİ eski paradigmada hakim olan unsur, 19a2 Anayasaslnın
toplum tasawuİunda da b€lirqin olduğu 9ib], türdeş biİ toplum yaratmaktlr, Bu paradigma

laİkllllklara 9ö2 yummayan, faİkllllklan hoş karşllamayan bir anlay]şln ürünüydü, Yeni para,
digma her türlü farkllllğl meşrulaş!ran ve eşit değerde gören bjr paradigma olmalüdlr ki fark
llllklarl barlş içerisinde birlikte yaşatabilelim. Gerek ideolojik, etnik ve İültürel, geİekse hayat
tarzl itibariyle farklt tercihlerin eşit değerde kabul €dllmesi gerekir,

Re§mi dilin tartlşüllp tanlşılmamasl konusuna gelinc€", Elbette ki demokrasilerd€ hem€n her
ş€y tartlşllabilir, bunun önünde heüangi b]r engel yoktur, Kürt sorununa ili§kin olarak bağım

sızıııuıeoinaentutunoafederasyoncu9örüşevanncayakadarhertürlütalepdilegetlrilebi.
lir. Buniann dile g€tirilmesinde demokrasi, insan haklarl, özellıkl€ de düşünce özqüİlüğü açı-