Page 49 - 2018-2021 Çalışma Raporu

lenmiştir. Yine Mahpus olan anneleri ile birlikte cezaevlerinde yaşamak zorunda kalan
küçük yaştaki çocukların, ortamın şartlarından psikolojik ve fiziksel açıdan olumsuz
etkilendikleri, dış sosyal ortamdan faydalanmasının sağlanamadığı gözlemlenmiştir.3.
Sağlık hakkına erişimin engellenmesi ( kelepçeli muayene, revirde yeterli sayıda hekim
bulundurulmaması, hastane sevklerinin ve revir muayenelerinin gecikmeli yapılması)
ziyaret edilen cezaevlerinin neredeyse tamamında öncelikli sayılan problem olarak ifa-
de edilmiştir.4. Birçok cezaevinde mahpusların çeşitli nedenlerle cezaevlerinden sevk/
sürgünleri sırasında kelepçenin tersten takılması ve cezaevi personellerinin sözlü ve
fiziki tacizlerde bulunması, bazı mahpusların kameralarla donatılan, her tarafı sünger
veya benzeri bir malzeme ile kaplı “süngerli oda” olarak tabir edilen odalarda keyfi
bir şekilde tutulması gibi birçok uygulama, kötü muamele ve işkence yasağının ihlali
anlamına gelmektedir. En son Patnos, Bolu, Düzce, Elazığ, Tarsus ve Trabzon Beşik-
düzü hapishanelerinde mahpuslara yönelik kötü muamele ve işkence iddiaları gündeme
gelmiştir.5. Mahpuslar tarafından gönderilen ya da dışardan gelen mektupların Kürtçe
olması ve Kürtçe tercüman bulunmaması sebebiyle cezaevi idaresi tarafından mahpus-
ların dilekçe, iletişim ve haberleşme haklarının engellendiği belirtilmiştir.6.Birçok ce-
zaevinde görüşe (açık ve kapalı) gelen mahpus yakınlarının cezaevi girişlerinde sürekli
taciz boyutuna varan, sıkı bir şekilde ince aramaya kadar üstleri aranmaktadır. Bu uy-
gulama özellikle kadın görüşçüler üzerinde uygulanmaktadır. Ayrıca mahpusların açık
görüşlerde aileleri ile yan yana oturmalarına izin verilmediği, karşı karşıya oturtularak
araya bir masanın bırakıldığı ifade edilmiştir. Ceza İnfaz Kurumlarında Yaşanan Hak
İhlallerine İlişkin Öneriler1. Herkesin maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme
hakkı Anayasal güvence altındaki en temel haklardan olup mahpusların tedavilerinin
düzenli bir şekilde uygun koşullarda yapılması sağlanmalı, tedavisi yapılmayan hasta
mahpusların hekime ve sağlık birimlerine ulaşmada hızlı ve etkin bir şekilde hareket
edecek kurumsal mekanizmalar oluşturulmalı, bu bağlamda sağlık koşulları sebebiyle
tahliye olması gereken mahpusların, mevzuat ya da Adli Tıp uygulamaları gibi engelle-
re takılmadan tahliyeleri sağlanmalıdır.2. Ceza infaz memurları ve hapishane idareleri-
nin olumsuz ve hatta suç teşkil eden tutumlarının önüne geçmek için etkili bir denetim
mekanizması oluşturulmalı; sorumlular hakkında idari ve adli soruşturma yürütülerek
cezasızlığın önüne geçilmelidir.3. Savunma hakkının etkin bir şekilde kullanılması hu-
susu ceza hukuku açısından hayati derecede önem taşıdığından bu hakkı ihlal eden her
türlü keyfi uygulamadan vazgeçilmelidir. Anadilde savunma hakkının etkin şekilde kul-
landırılması sağlanmalıdır.4. Çocuk cezaevlerinin derhal kapatılarak, çocuğu topluma
kazandırıcı alternatif modelliklerin tartışılması ve hayata geçirilmesi gerekmektedir. Al-
ternatif modeller olduruncaya kadar, mevcut cezaevi koşullarının çocukların fiziksel ve
ruhsal gelişimlerine uygun hale getirilmesi gerekmektedir.5. Mahpus olan anneleri ile
birlikte cezaevinde kalmak zorunda olan çocukların ihtiyaçları ve psikolojik durumları
gözetilerek gerekli önlemlerin alınması ve çocuğun dış ortam bağının (kreş vb. sosyal
ortamlar) engelsiz ve koşulsuz sosyal devlet ilkesi gereği sağlanması gerekmektedir.6.
Hapishanelerin denetimin ve şeffaflığın önemli bir unsuru olan baroların ve sivil toplum
örgütlerinin hapishaneleri etkin bir şekilde ziyaretlerinin sağlanması için gerekli yasal
düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.7. Hapishane koşullarında tedavi imkanı ol-
mayan hasta mahpuslar derhal serbest bırakılmalıdır.8. Tecrit koşullarına son verilmeli

48