Page 12 - Menfi Tespit

İCRA TAKİBİNDEN ÖNCE AÇILAN «OLUMSUZ (MENFİ) TESPİT DAVASI»NA AİT…
Her hukuk davası‟nda olduğu gibi, olumsuz tespit davalarında da,
davacı-borçlunun bu davayı açmakta «hukuki yararı»nın bulunması
gerekir (HMK. mad. 114/(1)-h). Ġcra takibinden ö n c e (veya s o n r a)
davacının, her davayı açmakta güncel hukuki yararının bulunup bu-
lunmadığı her somut olayda ayrı ayrı incelenip irdelenmesi gerekir
9
(HMK. mad. 106/12).
«Ġcra takibinin kesinleşmesinden s o n r a» borçlunun olumsuz
tespit davası açmakta -kural olarak- hukuki yararı bulunduğu halde,
«icra takibinden ö n c e» böyle bir davayı açmakta hukuki yararı bu-
10 11 12
lunup bulunmadığının titizlikle incelenmesi gerekir...
«Hukuki yarar koĢulu», d a v a k o Ģ u l l a r ı n d a n (HMK. mad.
114/(1)-h) olduğundan, yargılamanın her aĢamasında mahkemece
13
doğrudan doğruya gözetileceği gibi taraflarca da ileri sürülebilir.
Dava açmakta hukuki yarar bulunmayan hallerde mahkeme, açılmıĢ
14
olan davayı «hukuki yarar yokluğu» nedeniyle -usul‟den- red eder...
Davacı -borçlunun, olumsuz tespit davası açmaktaki hukuki yara-
rının hem «davanın açıldığı tarihte» ve hem de «dava süresince» (hü-
15
küm verilinceye kadar) devam etmesi gerekir...
Gerçek olmayan bir borç ile tehdit edilen bir kimse, henüz aley-
hine başlatılmış bir icra takibi bulunmasa bile, olumsuz tespit davası
16 17
açmakta hukuki yarar sahibi sayılır.
Beyaza imza atılarak düzenlenen senedin „teminat senedi‟ olduğu
iddiasıyla, olumsuz tespit davası açmakta davacının hukuki yararı
18 19
mevcuttur.

9 Bknz: 19. HD. 28.3.2013 T. 13762/4705; 25.2.2013 T. 972/3442; 7.6.2012 T.
6266/9697; 08.04.2010 T. 9953/4137 (KarĢı oy yazısı) (www.e-uyar.com)
10 MUġUL, T. Menfi Tespit ve Ġstirdat Davaları, 2014, s: 83
11 Bknz: 19. HD. 28.3.2013 T. 13762/4705; 25.2.2013 T. 972/3442; 7.6.2012 T.
6266/9697 (www.e-uyar.com)
12 TÜRK, A. Menfi Tespit Davası, 2006, s: 61
13 Bknz: 19. HD. 08.04.2010 T. 9953/4137 (KarĢı oy yazısı); 9.11.2005 T.
2508/10943; 24.2.2011 T. 13689/2409 (www.e-uyar.com)
14 Bknz: 23. HD. 15.3.2012 T. 623/2040 (www.e-uyar.com)
15 KURU, B. Tespit Davaları, s: 43 – TÜRK, A. age. s: 189 – MUġUL, T. age. s:
123
16 MUġUL, T. age. s: 120
17 Bknz: 6. HD. 18.12.2012 T. 10907/16882; 19. HD. 1.10.1999 T. 2898/5464;
HGK. 14.10.2009 T. 18-364/428 (www.e-uyar.com)
18 MUġUL, T. age. s: 120 vd.
19 Bknz: 13. HD. 22.10.1990 T. 1460/6572 (www.e-uyar.com)

12