Page 61 - Diyarbakır Barosu Türkiye'de Kürtler Barış Süreci İçin Temel Gereksinimler

Kİrt sorununun çözümü konusunda herhangı bir adlmın atllmadlğı !,un bir dönemin ardln-
dan, son ylllarda Türkiye'nin genelde Kürt 5orunu, öıelde zofunlu 9öç sorununa dönük tavrın,
da önemli bir tutum değişikliği olduğundan sö2 etm€k mümkün. Bunun en büyi]k nedeni, kuş,
kusuı AB 5ür€ci, Türkiye'nin ı999'da A8 üyeliği için aday ilan edilm€si, devletin jnsan hakla-
nnrn korunmaslna ilişkin genel tutumunu olduğu gibi, zorunlu qöçe dönük tavrlnı da yumuşa!
mayı başladlğı yeni bjr sürecin başlamaslna vesile oldu; bu süreçte hak ihlall€rine uğrayan
mağdurlann yaralannln sanlmasl yönünde 5nlrll saylda da olsa önemli bazr adlmlar atrldl,t5
B! adümlan Bassiouni'nin beş ilkesi çerç€vesinde değerlendirecek olu6ak: Telafiye dönük ola-
rak, ]999'dan büJ yana Köye oönüş ve Rehabilitasyon Projesi altında köylerjne dönen kişilere
evlerini yapmalan, tanm ve hayvancll1ğa başlamalarl jçin 5lnırlı miktarda ayni yardlm yaplll-
yor. Ancak, Birleşmiş Milletler'in tavsiyesi ve hükümetin görevlendirmesi 1le Hacettepe Uni,
verstesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (HÜNEE) talallndan hazlrlanarı yarl resmi rapora giire, bu-
gün€ dek zorunlu göç mağdurlannln yalnlzca %to'u geri dönmğş durumda,Iö Aynca, verilen
5|nlr|| ayni yardımlar, mağdurlarün ihlal öncesiyaşamlarına dönmeleİini sağlamlyor,
Tazminat konusunda ise 6n€mli bir adlm atllarak 2oo4 ylllnda 5233 saylll "Terör ve Terörle
l\rücadeleden Doğan zararlarln Karşılanmasl Nakklnda Kanun" (Tazminat Yasasl) kabul edil-
di.ı7 Yasanln kabul edilmesin]n ardlnda iki temel siyasi neden bı]lunuyor: Türkiye'flin AB üyeli,
ği önündeki engellerden birinı kaldlrmak ve o talihte AiHM'de beklemekte olan köy bosaltma-
lanna ilişkjn ı.500 davanın reddedilmesini sağlayalak Türkiye'nin yüksek mjktalda tazminat
ödemesini engellemek.la Nitekim, daha önce belirttiğim gib], yasanün yürürlüğe 9irmesınden
klsa bir süre sonra, AiHM yasanln gerck içeriğinin gerek uygulamasınln mağdurlara etkilı ya,
sal çare sağladlğlna kanaat getirdi. Gerçeklen de, hükümetin zorunlu göç konusunda bugüne
d€k attlğl en önemli adlm olan bu yasa, tazminatl geri dönüşt koşullandlrmayarak uluslararasl
anlamda iyi bir 6mek oluşturuyor. Öte yandan, yasada sadece maddi zararlaİ kanllanlyor, bu
ıararlar için öden€n tazminatlar son derece düşük, manevi zararlar kapsam dışü bllakllıyor,

oysa AiHM'de son çlanan davalarda başvıJruculann manevi zaİarlarl da karşllanmlş!, Kaldl
ki, yasa hak ihlalini gerçekl€§tirenlerin tespiti ve cezalandırllmaslnı öngörmüyor, Oysa biraı
önca belirttiğim 9ibi, AiH[/ı, içyer öncesi kalarlannda bunun gereğjni Vurgulamıştl,19
Rehabilitasyon konusunda i5e bugüne dek herhangi bir adım atrlmadr, Van Valiliği'nin, 8irleş-
miş [,]lilletler Kalklnma Programı'nln teknik desteği ile hazlrladığl, Van Şehir Merkeıinde Ya-

ı5 ıü.ı]yd.ii ıofu.lu gö! $di0non ark planlEoll.tln9ny,ll.,da,ttüğ,ad,mlan,#byhd,ğ,n,ndift,i(üibkı,xur
ğ. vn,, "zowüo eöç" s. 61-aa-
ı5 İ.c.lto. Ünif6ibsi İifus Erütbn E6ıilİ!İ, 'rrı,).6r, f y. dn*a o'nuş NiJfrB Aarılffiü l^,1,4,2006\,
ı7 "T.i6/ET.,ön. o@(,.l.d.. Doğan z.r.,l.nn x.qd.ıfu, Hı
,.t llo,25rr5,27 İ.muı 2oo4, Y.tr,nırgul.nruyıb.tı!.ffi!, ' Ekin 2o0a'd, k,b{l,dil,n t 20 Elid 2o0''d, yü
.unüğ. 9iEn b], yö*h]ik il. mümkİn oldu. "T.ral f T.rğn. M üdd,l,d,n Do9n zaran,nn Ka6,1,@,, Hakılnd, Y6,
tt4iİ,-. €ti . RMj6zd.l{o.256lo,20 al,T ]00..
ı6 Buny.!i lnaçlar, y.9i,nemkç.ind.aal!ıb.lidlliyor
19 Ya! n lç.rigninwuygulama,nü.ll.$ircübird4.d.nd m.!,]n bka, l!üan ud,, "zofu^ı, e6ç
Ağn 3afo9, ToNAv, GğçD.rv.iHo,'52]r say İ Yag Adll o.ğlldk,ı' y,y,mlanl]lm !ba,4bild n,ri 25 şubat2006j 0l
yAröahİ a.6su, "52r3 sa!i Yagnınv.za.alT.5pIxomkyoil.ın,nD,ğ!n,nd]ilft5]Toplantünsoiu!laı"'yay,nlan,
mdıblldlr|,2şubrr2006.