Page 49 - Diyarbakır Barosu Türkiye'de Kürtler Barış Süreci İçin Temel Gereksinimler

co'nün yasakladlğı Baskçayl geliştirmek üzere Bask (iiisesi'nin himayesinde kurulmuş olan
gizlj EKlN qrubu taraflndan oluştuİuluyoİ.
Bask milljyetçiliğinin kökenlerini biImeyLnler için özetlemek gerekiİs., PNV'nin kurücusu sa,
bino Arana'nln oluştuİduğu milliyetçi hareket, Franco'nun nasyonal-katolik hareketi ile aynl
kökenden, yanj öze dönüşçü Alman romantik milliyetçiliğinden qeliyoİ. Bu milliyetçilik, ],789
Devrlmi ile itibarınl yitıren Kil;se ile toprak sahibi soylulann bir yerde karşl devrim olarak ni-
telerccek köktendinci ve ürkçl temellele dayanan antiliberal hareketjnin t€melini oluşturuyor,
jtalyan {aşizml ve Alman nasyonal sosyal;zmlrin de düşünsel temeller: aynl, o baklmdan i5-
panyol i9 savaşl, biri merkezde, diğeri çeVr€de oluşan bu iki milliyetçiliği v€ €qemen sünlflarl-
nl karşl kar§ıya getiriyor. sonuç olarak, Vatikan, ispanyol Kilis€si'ni destekl€rken, Bask Kili-
sesi oyunu kaybediyor, iç savaş'ta Franco'ya karşl sava9n birçok Bask papaz ölürken, 16
papaz da klzll damgasl yiyerek idam ediliyor. işte b! n€denle, Bask Kilıs.sı, PNV'nin sürgün-
de oıduğu ylllarda, Bask direniş hareketinin örgütlenmesinde başrolde oynuyor,
EKlN qrubu, ı952 ylllnda kUruldı-ıktan sonra, Bask milliyetçiliğine birkaç rötuş yaplyor, Bir
kere, sablno'nun milliyetçiliğinde ilk slrada yer alan lrk vs din unsurunu ikinci plana atarak,
dil unsurunu öne çlkanyor. Avrupa fed€ralistlelinin 6tkisinde kalan 9rup, 1959 y llnda ETA'yı
kurıryor. ETA ilk ylllallnda, "diktitörlüğe kaİşl' şiddet kullanllmasünl da yönt€m olarak be-
nimgiyoİ. Alvaİo Baeza'ya göre, ETA'nln şıddet kullanllma teorisinin de arkaslnda Bask din
adamlan bulunuyor, 0 ylllarda her şey doğal olarak ideolojik temelde, Kendinı hareket olarak
tanlmlayan örgüt, l967 ylltna kadar Fransa'da gerçekleşıirdiği meclisleri ile ideolojik bir dö
nü§ım içine 9ıriyor. 8ir terör örgütüne öz9ü ideolojik ve örgüts€l yapllanmasünl ancak o yll
tam.mlıyor. E(lN grubuna mensup tüm kur!cular da hareketten ayılıyor,

Gönjleceği üzer€, Franco diktatörlüğü 6ayesinde, Bask milliyetçi hareketj, qeleneksel kesimi
temJi1 eden sürgündeki PNV'nin yarıı nra biİ de şiddet yanl sl radikal bir k€sime sahip oluyor,
Diktatörlük ve getirdiği yasaklar, ispanya'da homoien biİ toplum yaratamadlğl 9ibi ülkeyi
Franco'nun deyimjyle "ispanya" ve "Anti ispanya" olmak üzere ikiye bölüyor, 1968 yıllnda,
ETA'nın ilk terör €ylemi sayllan olay patlak Verdiğind€/ ETA'ya mensı]p bir Ba5k genci, rutjn
bir yol kontrolü slraslnda bir jandarma erin] öldürünce, Franco yönetim] bölgeyi tümüyle ablu-
kaya alarak olaya gereğinden sert tepki gösteriyor. Ablukaya allnan bölge halkr ayağa kalkln-
ca ETA, öıellikl€ yurtdlşlnda, diktatörlüğe karşr direnişln sembolü haline qeliyor,

Franco rejimi, bu olaydan ders almadlğl qibi, ETA'ya ve ona destek veren çevrelere ders ol-
masl amaclyla/ r97o ylllnda, ikisi papaz, hiç kan dökmemiş 16 ETA mensubı]nu 6ıJr9os'da
kendj yöntemlerine uygun biçimde yargllamaya başllyor, Bu davada savclllk sanlklardan 6 kişi
için ölom cezası olmak üzerE toplam 7oo yllllk ağlr hapis talep ederek tüm dünyayl ayağa
ıaıdırıyor. 0nce papazıar lçin Vatikan devreye 9iriyor ve duruşmaIann açtk yapllmaslnl 5ağlı,
yor, A(lk duruşmalar ETA'nln k€ndi propagandasınl yapmasln! sağlarken, Avrupa ülkelerinin
Franco üıerindeki baskllarlnl artlrmaslna yol açıyor. H€r diktnt6rlük rejiminin süğlndlğı "içi§
lerine kanşrnama ilkesi" ihlal edilince mahkeme, Burgo5 sanlklarln]n cezaslnl daha da artn-
yor. Ama bu kez birçok ülke "genel af" talep ediyor ve Franco, ölüm cezalarünl 30 yıla indi
ren kısmi bir af ilan etmek zorunda kallyor.