Page 46 - Diyarbakır Barosu Türkiye'de Kürtler Barış Süreci İçin Temel Gereksinimler

Patİ]ce Lumumba (Kongo), Rafael Truj;lo (Dominik cumhuriyeti), N90 Dinh Diem (Güney Vi
etnam)/ Abdui Karim Kassem (Irak) Ve Şilili General Rene schneider gibi liderlerine yönelik
suikast giİişimleri de dahil olmak üzere ABD ]\,ierkezi Haber A]ma Teşkilat'nün (cIA) yasadl-
şl faal]yetlerini belgelemişti.54 Komite Başkan Senatör Frank chırrch, c]A'nin \'kontrolden
çlkmlş, ortalığl ylkan bir fil''e55 dönü$ü]ğü sonucuna vardlysa da/ başkanln/ bu iddialar sah_
telik 9örüntüsü vermeksizin yalanlayabilir durur.da oimas na rağmen, 0lan bitenden habeldal
olmakla kalmayüp bu faallyetleri başlatmlş olduğu açlktlr.

0n yll sonra iran Kontra skandall,nda lVilli GüVenlik Konseyi'nde (Nsc) görevli sıradan bir
deniz piyade yarbayl oian 0liver North'Un Başkan Ronald Reagan'n döneminde nas l gi2|ice
yasadlş] bir paralel dlşışleri politikasl yürütlüğü Ortaya çlkn. BU gayrimeşru operasyonda giz,
lice iran'a satllan silahlardan elde edi]en kar Nikaragua'daki kontralarr meclisin koyduğu 5i
lah yasağına kar§l yasadlş biçimde finanse etmek için kullanlllyordu. Yine burada da Ba§kan
Reagan']n durumu bilmekle kalmaylp, operasyon için bizzat direktif Verdiği aşikardlr.56
Ancak, Vanlacak sonuç şudur ki, başka devleilerdeki Vakalarln çoğunda bu karanl k faa iye!
ler veya ölgütler çok daha az güçlü olup nadiren resmi dev]etin hükümetine tehdit ol!şturur
veya yapl]anlann geri plandaki 50rumlusu olarak ona işaret eder. Derin devletin resmen müsa-
maha edilen ve fakat resmen de inkar edilen nihai güç olduğu Türkiye'deki durum bu örqütle_
rinkinden farklüdlr.
sONuç

Muhtemelen, derin devlet tan mlanabilen bellı bir lideri olan Ve kendisi de tanımlanab;len belli
bil teşkilat delrlldir, Derin devlet Türkiye'nin nasli olmasl gerektiğine dair bir zihniyettirve hu
zihniyete göle Türkiye slkl milljyetçi/ devletçi/ ]aik ve sağc olmall; islamcı, reformist Velveya
AB üyesi olmamaldlr. Tİrk Silahll Kuwetleri'nin ve devletin istihbarat örgütlerinin mensup
lar kadar, Bakanlar Kurllu, meclis, yalg, bürokrasi gibi diğer devlet kurum ve kuru ü]şlar _
nln mensuplarl/ özel şirkeiler gibi devleiin dl§lndaki kuruluşlarln mensuplarl Ve hatta dini
klmlikleriyle tan/nan kışi er ve 5!çlular/ klsacası aır mil]iyetçi bir devlet motiVasyonuyla ha
reket eden Ve resmi devletin yasalallnl teknik olarak pahasüna bunır koruma ihtiyacF
çiğneme
nl duyan herkes belli amaç]ar için derin dev]ete katlabilir. Nitekim, suçlular qibi tamamen
maddj menfaat saikiyle hareket eden kişi]er bile bazen derin devletin mensubü olabil]r ve
amaclna ulaştlktan sonra resmi devletteki görevine Veya daha önce hangi kurırluşta
çallşmak_
taysa oraya dönebilir, Yahut da kişi resmi devletin kadrolannda slradan işlerle uğraşlr görü_
nürken, aynl zamanda belli bir amaç için derin dev ete hizmet ediyor olabilir.

8u anlamda, derın devlet tanlmlanabilecek bel]i bir nesnel teşkilattan ziyade. sübjektif, ruh
haliyle i]qili bir zihnlyet olduğu iç]n birçok kimsenin sandlğündan daha da derindedir.
Çünkü

st olaylann Frpüc bnanal]ziiçii, hkz. Thoros PM6, Ine M,, who Kept lhı secrcE Rhhaün H.lr and üh. clA INN
Yo*:AlfndA, Knorl, ı979),5, ı49 30.
55 Alrntnn kaynağ,: rgy., s. l65,

au olaylar., A30 hÜkÜmetiiin abdüğ] haş arali ma. brannda. hazda.m§ hjlanalzitii, bkz. Lawrcn.ğ E. walsh. F/:
6a|- lM L,n-. an,., L argi.d., rdcoı..,plNsvo4 \odo- l9a/i