Page 90 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

gerçekten Bah sistemi içerj§inde, Nato sitemi iç€risinde var mı? TeşekkÜr
ederim, Fazı Hoca'ya sorum.

Doç. Dr. Fazll Hü§nü Erdem: Tabjj ben bu girli örgütıenmelerin Nato
ülkelerinde ya da Bat. demokrasilerinde Var o]up olmadığını faz]a bilmiyorum,
kimsenin de bilebilecek dufumda olduğunu zannetmiyorum. Dün akşam bir
te]evizyon programında cumhurjyet HaIk Partisi Genel Başkanl Deniz Baykal
konuşuyordu, kendisine bu gjzli yönetmelik Ve gizl' örgütlenmelere ilişkin bil
soru yöne]tildi, o da "elbette her devletin bU türden gjzli örgütleüinin var
olabjleceğini, nitekim bu tür örgütleıin Batl demokrasilerind€ var o]duğunu
ama bi2de eksik olanln, bu işin hiç denetiminin yaplIamadlğı, yani biude gizli
6.gütlenmelefden pek çok siyasinin dahi haberi yok, oysa siyasile.in bilgisj Ve
küsmen denetimi alttnda olmuş olsa, bunla. kabul edi]ebilir şeyle.'dedi, Tabii
bunlar hukuk metinle.ine çok fazla yanslyan hususla. değil. ama bjzde genel
olarak bakıldüğında, zaten bu aske.i jdeolojidiı resmi ideo]ojidj. ya da
cumhu.iyetin kuıucu ideolojisidil, işte bütün bunlara baktlğımPda bu.ada
şunu görüyoruz. yani bir tarafta dev]et iktidarı, özel]ikle çok partili siyasj
hayat sonrasü, biİ tarafta da §iyasi iktidar. Yani bu ayrüm 82 Anayasasl'nda da
bu ayrımın izlerini görm€k mümkün, mesela cumhuıbaşkanhğı, devlet
jktidarı içjnde görülmüş bir makamdır, Anayasa Mahkemesi, Genel Kurmay
Başkanİğl , Milli Güv€nlik Kululu, hatta Y.o.K dahi devl€t ıktidarlnl temsil
eden bir ayglt olarak düşünülüyoı düşünenler Vaı bu tip değerlendiümeler
yapanlar var. Hatta sö29elimi Bakır Çağ]ar hocamlzln böyle bir
değedendirmesi valdl. Şimdj diğer talaftan da siyasaI iktidar vaı yanj bizlerin
seçmiş olduğı] temsilciler, onun uzantısl mahiyetindeki hükümet. Bu
mod€rnleşm€ ideoloji§inde ve§ayet oIgusu içindir, yani modernleşme
jdeo]ojisi ya da cumhuriyetin mode.n]eşmesi şunu §öylüyof; "Sivil,asker
büroklatlaldan ve zaman zaman da askerlerden oluşan bil b|ok var"'bu
devletçi seçkinler yada cumhu.iyetçi seçkinler dediğjmjr, 'bu blok" toplumu
yönetme ve yönl€ndilme hakkınl kendisinde bu]uyor, bir şekilde buluyoı yani
bu cumhurİyetjn kurucusı] olma§ına, hatta lkinci Meş.utiyet Döneminde
bunlar şeki]leniyor, Bu ilişki|eı bu anlaylş şekilIeniyoı cumhuriyet]e birıikte
devam ettiriliyor Çok Partili siyasi hayata geçişl€ birlikte bu devletçj seçkinler
ya da cumhu.iyetçi seçkin]erin vesayet gerekIiliğj ortaya çtkıyoı Çünkü tek
padli siya§i hayat boyunca Ve§ayete gerek yoktu, Çünkü o dön€mde zaten
vesayet ideolojj§i ya da .esmi ideo]oji devlete tamamen içkin, yanj eğitim
§istemiyle, her şeyjyle devlet taraflndan içsell€ştiliımiş. Do]aylslyla bu
dönemde sivil,asker ilişkilel arasında bir Ploblem yok ama ne zaman Va.? Bu
iktidan, yani devlet jktidan ya da iktidalı kullanma. karaİ alma, kamu
siyasetine i]işkin karar alma olayınl §iyasi seçkİnIere teslim ettiğjniz andan
itiba.en, problem ortaya çlklyoı o zaman vesayet a]tına a]mak ger€kiyoı
Şimdi 50 ile 60 yllan ara9na baktığlmızda, §ivilotoritenin üstünlüğü jlk€sinin

84