Page 184 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

tanlnmıyoı Bu birinci yanı. lkinci yanı lnsan Haklaıı standartlanndan
Uzaklaşma, mesela pek çok ülkede telörl€ mücadele kanunlan çıkartlldı, pek
çoğunda sertleştirildi. ceçen hafta Ankara'da Akdeniz ve orta Doğu lnsan
Haklall örgütl€rjnin toPlandlğl hem konferan§ hem atölye çallşmaIan şek]inde
bir çaİşmamlz oldu. Msl.'dan, ğ.dün'den, Filistin'den, Fas'tan, ceıayir'den
ln§an Hak]alı Öıgütle.i temsilcile.j geİdjıel. ll Eyıül jl€ bi.likte yapı]an yeni
yasalaon ve terörle mücadele başlığl altında uyguiamaya sokulan
düzenlemele. olduğunu anlattılar, Bunlar bizim bilmediklelimiz. Bildikle.imiz
Amerika'dan, Almanya'dan, lngiltere'den bildiklelimiz vaı bilmedikle.imiz
pek çoğu var, Bu hava aynl zamanda ulusal hüküm€tl€re de gerekıi zeminj
sağlad,. Bu anıamda bj. geriye gidiş va.. Yoksa bütün dünya hukukun içine
batmş değil, Şu bi]iniyor: Hukuk bir tarafa atllabiIir Bu modern d€vleün
o.taya çtklş zaman!, l7, yüzyılln zihniyeti bL], Ne diyorlardl o zaman:
Meşruiyet önceden belirıenmez. önceden ilkelele göre belirlenmez, §onuca
g6re belirlenir, Başaİlllysan meşrusun. Şimdikj zihniyet böyle değjl. Bu
oluşturulan zihniyet kurı.ılu uygunsan meşrusun, diğeri Hikmet-i hükümet
zihniyeüydi. Kötümü oldu djyorsırnuz. saddam yok bu yaptük|anmız yanlış
ml? sonuç bizi hakh ç|ka.mıyor. Ka]d! ki ta.ih bizi zaten hakh çıkaracakh..
soruyorlar; kural]ara uymadınE, yalan söylediniz. Sonuca baklP koymuyor
kala nl. Bu hikmet-i hüküm€t etik ve hukuk kı]rallarlnın ge.ektiğinde
tak|lmayacağı jlkesidir. Böyle bir dön€m yaşanıyor. Hukuka bağlı]lk
konusunda eklemem gereken bir şey olduğunu düşünmüyorum. Hukuk
d€vletinin ta.tlşılmasl gereken bir kavram olduğüınu çok öncelerd€
söylemiştim. Yapmaya çahş!ğlm değil, sonradan fark ettiğim bi. şey. Çok
radakal bjldiğim zamanlarda konferan§tarda dediklerime bakıyo.um. Her şey
yolunda gidiyor, yasalar çlküyor, demok.atikleşme vs. bunlann hePsi doğru
ama işin başka boyutu da var. Bunlara vuıguIu bir şekilde dikkat çekmek
gerektiğini dİşünüyolı]m. Sonra belirlendiği zaman acısl daha fazla olur,
Potansiyel çahşma gücü ortadan kalmadan demok.atikleşme olmamasınt
ben söy]emedim. D€vletin içindeki en önemıi iktidar olan ordu Ve ordunun
bugünkü duruma ilişkin tespiti anlaşıld!ğ| kadaıyla çatlşmanln bitmediği
ydnünde ve bunun üzerine politika kuruyorlar, bıjnun üzerine ku,ulan PoIitika
da şu oluyor. Şimdjye kadarki söylemlerinden ve pratiklelinden zaten bunu
çıkanyo.uz. Çatlşma bitmemişse biz zaten ça!şma potansiyeli olan gücü yok
etmeden demokratik]eşme istemeyiz. HeP böyle d€diler. Yani önce çaİşma
Potansiyeli olan hiçbir güç kalmayacak, sonra demokratik açldan oıabiIil. Bu
zihniyet bep vardı. ÇatışmanIn ortadan kaIkabilmesi için çatlşacak potansiyel
gücün değil, çatlşmayl ya.atan nedenle.in o.tadan kaIkması gerekir, Yani
kaİc| bir banş için ulusal sorunu besleyen veya kanaran bütün yerlerin iyi
tespitedilmesi gerekiyoı lşte bu dilhaklan, kültürelhaklal bilinen ve üzerjnde
en fazla uzlaş|labilen, uluslaıaıası hukukta da düzenleme oımuş parçasdl,

l78