Page 54 - Diyarbakır Barosu Herkes İçin Adalet Projesi Hukukun Üstünlüğü Seminerleri

Bilimsel ve olgusal olarak diyebiliriz ki, kürtleı ortadoğu coğrafyasının en kadim ve
yerleşik halklarlndan biridir. zengin bir dili ve kültürü varo,r.- atıyılx ve dinamik bir
nüİusa Ve asırlara sığmayan özgürlük mücadelesinin sahibi olarak, etnik anlamda ayrl
bir halk, bir ulustur. Bu gerçeği kabu| etmek ve bunun sonucu olarak bu halkın kendi
kaderini tayin hakkına saygı göstermek sorunun özünü oluşturmaktadIr
2- Halklarln Kendi Kaderini Tayin Hakkl Baklmlndan Kürt Sorununun
Çözümü:
Kürt sorununun çözümü konusunda temel alınması gereken ana i|ke, Halkların
kendi kaderini tayin etme hakkı olmalıdır. Bu ilkeyi dışlayİrak öngörülen yaklaşımla1
sorunu adil Ve köklü bir biçimde çözüme götürmez.

self Determinasyon hakkl, öz itibariyle halklara kendi devletini kurma ya da bir
devletin slnlrlarl içinde kalarak otonom Veya federal bir yapllanmaya sahip olma
imkanlnl tanlmaktadlr.

kendi kaderini tayin hakklnln sahibi uluslardlr. Bu hak, her halk için geçerlidir.
Burada sorun olan, kimlerin ulus sayılacağı konusudur, zira haıklar hukuku, halkın
tariıini içermiyor. Halk/u|us tarifi hukuki olmaktan ziyade sosyolo.iik, etnik ve siyasal bir
kavramdır.

Tarihsel determinizm açısından genel geçerli halk/ulus tanımı
şöyledir: Tarihsel
olarak ortak bir toprak üzerinde yerleşik olan ve ortak kültürel ve etnik özelliklere sahip
ve ortak hak talebi bulunan topluluk olarak tarif etmek mümkündür. Bu arada, bir
topluluğun kendini nasıl ıarif ettiği görüşü de sorunun çözümü baklmından önemlidir.
ortadoğu da Ve Türkiye de Kürtler, bütün öIçüleriyle bu tanlma uymaktadlr.
Tek dev|et çatlsü altlnda birden fazla halkın birarada yaşadığı ve etnik bir gurubun
dominant, bir diğerinin azlnlık konumunda olduğu Ve üzerinde yaşamlnl tehdit eder
boyutta büyük bir basklnln bulunduğu hallerde, kendi kaderini tayin hakkı, yukanda
belırtilen uluslar arası sözleşmeler hukuku ile güVence altlna a|lnmlştlr. sorun bu
hukuku biImek Ve talep etmektir.

Geçen yüzy|lln başlnda onlarca halk, iradeleri çiğnenerek müdahaleler sonucu
parçalandı, bölündü. Bunlardan biri de kürt halkldlr. osmanll imparatorluğu ylkılmadan
önce osmanll ve iran dev|etlerinin slnlrlar| dahilinde yaşayan kürtler, osmanll
ylklldüktan sonra iran, Türkiye, suriye ve lrak devletleri arasında parçalandl. ve bütün
ulusal demokratik haklar| yok saylldl.
Parçalanmış halkların çıkar|arı, çağımızın gerekleri ve koşulları yeni sınırlar
çizmeyi, yenİ parçalanmalafü üretmeyi değİl, sInlrlarl aşmayl, onlarl anlamslzlaştlrmayl
öngörüyor. Birden fazla halkln, dil, din Ve kültürün birarada yaşamasl mümkündür.
Mümkünün ötesinde bu çağın bir gerekliliği Ve zenginliğidir.
Ayrlca, günümüz dünyaslnda birden fazla halkın bir arada yaşadlğl
çoğulcu otonom
veya federatif statülere güçlü bir trend ve destek söz konusudur. Bugün bu destek kürt
sorununa çözüm getiren federal lrak yapılaşmaslnda da açlkça görülmektedir.

56