Page 77 - Diyarbakır Barosu İstanbul Protokolü

isTANBUL PRoToKOLü

cevap vefirken notlarlnl yazartat Kimi araştırmacllaı 9örüşme anlamadıklarl
bir ditde sürdüğü için dlntemiyormuş 9ibi 9öfünürler. Bundan kaçınmak 9e-
rekir; araştlrmaal[ann bütünüüktü bir tabto etde etmek için ya[nlzca ketime-
leri değiL, aynl zamanda görüşme yapl[anln beden ditini, yüz ifadeLerini,ses
tonunı.] ve jestterini de izlemeteri gerekiı Araşt|rma(llal. konuyu bitdiklelini
göstermek için görüştükteri kişinin kuttandlğı işkenceyte itgita ketimetere/
deyimlere aşina olma[ıd n. "5ubmorino"74' ya da "dormo'hokr1' gabi işkenceyle
i[giti ketimeteriduyduktarlnda boş bir yüz ifadesiyte durmakyerine tepkiver-
mek araştlrmaclnIn güvenitirtiğini arttlrlr

15 ], l4ahpusLarl ziyaret ederken, qölüşütecek kişitefin yeret çevirmeni qüve-
nilmez butma ihtıma[i varsa en iyi yakl,aşlm asla yelet çevirmen kullanma-
maktlr. Bu durum lyerel çevirmen ku[[anlml], örneğin potitik mahpustarta itiş-
kiti ol,abitecekterine dayanarak yereI yetki[ilerce ziyaret 50nras|nda "5or9uya
çekitebitecek"ya da başka şekitterde baskı attlna a[lnabilecek yefet çevirmen-
Ler açlslndan da hakslztlk otabitiı En iyi5i "başka bir yerden" otduğu açlkça
betl,i otan bağlmstz çevirmenl€r ku[[anmakt|t Yeret dili aklcl bir şekitde ko-
nuşmaktan sonra qelen en Önemti Özettak, işkence konı]suna ve yereI kÜttüre
duyart, otan eğitimti bir çevirmente bartikte çattşmaktlı Kural olarak, qörüşü-
ten kişinin güvendiği bilini açlkça seçmediği sürece diğer aL|konutan[ar çeviri
için kuttanltmamatldlr A[ıkonulmuş olmayan kişiterte yapltan qörüşmeterde
de bu kura[[ann (oğu qe(erLidir ancak o zaman dlşarıdan birini (yöreden biri)
çevirmen oLarak bu[undı.]rmak daha kolaydıı cezaevi koşullannda ise bu na-
diren mümkündür.
J. cinsiyette itgita konut r

154, ldeaL koşuttarda, aşkence gördüğünü söyLeyen kişiye, hangi cinsten araş-
tlrmaclve çevirmen[e konuşmak istediği konusunda tercih hakklvermek için
ekipte her iki cinsten de uzman bulunmaltdıt Bu, henüz bir şikayette butun-
mamlş olsa biLe tecavüze uğradlğl bilinen bi. kadtn tutuktuyla 96rüşütmesi
durumunda özel,Likte önemtidir. cin5eL bir satdırl ol,madığl durumtarda bite
çoğu işkencenin cinsel bir boyutu da vardır (Bötüm VD,8'e bak|nız). Kadln
mağdurun, baş|na 9etenteri kaçlnltmaz bi(imde çoğu ya da tümü erkek ol,an,
faitterine fizikset oLarak benzeyen birine aniatmak zorunda hissettiğinde ye-
niden travmatize otma riski artabiLir. Bazl kü[türlerde, erkek bir araştlrmacı-
nIn kadln bir mağdurla qörüşüp soru sormasl mümkün değiLdir ve buna saygl
gösteritmetldiL Ancak çoğu küttürde. eğer ortamda ya[nlzca bir erkek hekim
varsa kadln mağdurtaan çoğu, hekim olmayan bir kadln[a konuşacaklarlna
istedikteritlbbi bitgiterive önerileri almak için erkek hekim[e kon!şmayltel-
aih ederter.8öyl,e durumlafda, eğer kullanlhyorsa, çevirmenin kadln oLmasl
gerektidir Görüşüten kişiterden bazlLan, hem kendilerine yapl[an işkenceyle
i1,9iti konutarl hatlrLatmasl hem de 9iztitik itkesine yönetik tehdit aLglsl yü-
zünden, çevirmenin kendi yö.elelinden oLmamaslnl da tercih edebatjrter (Bkz-
.-vr."ı",
tr.a. v"r"ı işı"nC. ]a[qonLan.dan ömeklel!el]yo.1ar'submaİ no'LilinA6erika kökenli,
mağdulun kafas n n boğltm sln l na ıadalsuyun att nda lututduğu irlüen.e yontem d . (Ç.N.)
15