Page 11 - Tasarrufun İptali

«TASARRUFUN İPTALİ DAVASI» DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ
ya da bedelini kendisi ödeyerek yakınları üzerine taĢınır/taĢınmaz mal
satın alarak malvarlığını azaltabilirler…
ĠĢte, bu gibi kötü niyetli borçluların «mal kaçırmak kasdı ile»
yaptıkları bu tür iĢlemlerden zarar gören alacaklıları korumak amacı ile,
onlara iptal davası denilen bir dava açma hakkı tanınmıĢtır.
Ġptal davası; «borçlunun alacaklılarına zarar veren bazı tasarruf-
larını -davacı alacaklı bakımından, onun alacağı ölçüsünde- hükümsüz
1
hale getirmeye yarayan bir dava», «borçlunun alacaklısını zarara
sokmak kasdıyla malvarlığından çıkarmıĢ olduğu mal ve hakların veya
bunların yerine geçen değerlerin, tasarruftan zarar gören alacaklının
alacağını elde etmesi amacıyla dava açarak tekrar borçlunun malvarlı-
2
ğına geçmesini sağlayan dava» Ģeklinde tanımlanabilir.
Bu davanın amacı, borçluların henüz tasarruf yetkilerinin kısıt-
lanmamıĢ olduğu dönemde (yani; «haciz»den ve «iflâs kararı»ndan
önce) alacaklılarından mal kaçırmak kasdı ile, kötü niyetle yapmıĢ
oldukları hukukî iĢlemleri, davacı alacaklı bakımından hükümsüz sa-
yarak, borçlunun malvarlığından uzaklaĢtırdığı (çıkardığı) dava konusu
mal üzerinde, alacaklının -sanki, bu mal halâ borçluya aitmiĢ gibi- cebri
icra yolu ile alacağını elde etmesini -bu malın haciz ve satıĢını isteye-
rek- sağlamaktır.
Ġptâl davasına iliĢkin ĠĠK. mad. 277 vd.‟da her ne kadar ısrarla,
«butlan»dan yani «hükümsüzlük»den bahsedilmekte ise de, burada
maddi hukuk anlamında ne mutlak ve ne de nisbi bir hükümsüzlük söz
3
konusu değildir. Hukukta «iptal» kavramı ile iki farklı Ģey belirtmek
istenir: «Ġptâl yenilik doğuran hakkının kullanılmasıyla ya zaten daha
baĢtan geçersiz bir hukukî iĢlemin geçersizliği kesinleĢtirilir (örneğin;
TBK. mad. 28, 39) (geniĢ anlamda iptâl edilebilirlik) ya da baĢtan beri
geçerli olan bir hukukî iĢlem sonradan geçmiĢe etkili olarak geçersiz
kılınır (örneğin; TBK. mad. 182/III, 281, 286/II, 287, 615; MK. mad.

1 BERKĠN, N. Ġflâs Hukuku, 1972, s: 489 – ÖNEN, T. Ġptâl Davaları (Ank. Ġk. Tic.
Ġl. Ak. D. 1969/1, s: 39) – OLGAÇ, S. Yargıtay Ġçtihatlarının IĢığı Altında Ġcra ve
Ġflas Hukukunda Ġptal Davaları (Dr. A. Recai Seçkin‟e Armağan, 1974, s: 457
vd.)
2 Bknz: 17. HD. 08.07.2010 T. 2481/6636 (www.e-uyar.com)
3 UMAR, B. Türk Ġcra ve Ġflâs Hukukunda Ġptal Davası, 1963, s: 8 – ÖNEN, T.
a.g.m. s: 40 – KURU, B. Ġcra ve Ġflâs Hukuku, C: 4, 1997, s: 3408 – KURU, B.
Ġcra ve Ġflâs Hukuku El Kitabı, 2. Baskı, 2013, s: 1397 – SARISÖZEN, Ġ. Ġcra ve
Ġflâs Hukukuna Göre Ġptâl Davalarında Yargılama Usulü (ABD. 1977/1, s: 51,
dipn. 6) – KURTOĞLU, S. Ġcra Hukuku Açısından Ġptal Davasının Hukukî
Niteliği (ĠBD. 1975/7-8, s: 776)

11