Page 12 - Diyarbakır Barosu Yeni Bir Anayasa Da İnsan Haklarına Yeni Bir Bakış

An.ya..'nln id.olojik T€r.lhi
1982 Anayasasl ideolojik çoğulculuğu önqörmem]ş, tek bir ideolojiyi tartlşllmaz ve üstün bir

değer/referans kaynağl olarak kabul etmiştir. Böy]elıkle, öz9ürlükçü bir s]yasal sistemin ''ol,
ma6a olmal.' koşulu olan anayasa Ve devletin ideolojik talah]zlğl ilk€si bir tarafa blrakll_
mlştlr. oysa çağdaş öz9ürlükçü demokrasilerde devl€t, bİtün ideolojilere eşit uzakllkta bu]u,
nan, vatandaşlannı belirli bir ideolojiyi kabıJle 20rlamayan ve bu konudakı tercihi onlala blla
kan tarafslz bir devlettiİ. Bu tür demokrasılerde anayasalarln varoluş nedenl€İinden ve nihai
h€deflerinden birı de, toplumsal çoğulculuğu ve bunun bir türsvi olan siyasal/ıdeolojik çoğul-
culuğu güVence alİna almaktlİ.

.'Kema_
Anayasanln ruhıJnu, özünü, varoiuş nedenini V€ yön€ldiği hederi t€şkil eden ideoloji,
lızm'/dil. Doktrinde ''Atatürİçülük'' oiarak da adjandınlan bu ideolojik teİcih, an;sada ge_
nellikl€ "Atatülk ılke ve inkllaplan/' olarak ifade edilmektedir. Anayar"n,n oavı" iil, t.r.iırt.
bulunduğuna ilişkin tespit Anayasa Mahkemesi talaflndan da paylaılmaktadl..
ıuı.ı'. on"_
yasa Mahkemesi, l983/2 esas saylll karannda, '.Atatürk ilke Ve inkl]aplan(nln) .-. t982
Anayasar'n.n tem€l dayanağlnl ve felsefesjni oluştur(duğUnu)''j ıgsg/l esas say,ı, ıaranndu
ise, Başlangıç'ta yeı alan Atatürk ilke ve iniılap|annIn
"Anayasa maddehrinin ;acı;];e ;;:
nünü belırleyen bir kaynak'' oiduğunu söylemektedir.
i:]::lT *.. konusu id€olojlk tercihl. 8arlanglç tlsmlnda çok be'irgin bir biçimde ilade
eollmekledir. Anayasanln Başlang|ç k|smlra
9öre.'8L Anayasa, Turklye cr.ı'r.'yıi,nl" ır.
rıJcusu, ölümsü2 önder ve eşsiz kahraman Ata
ink ap ve i keler doğİuıtu,;"",;;;;;,,_i;::: ::lffil.l ;]ffi:il#j,:],;i;#
de (par, 2); (..,) 'hiçbir faaliyetin' Türk milli m€nfaatlerinjn, Tüİk vaı,g,",", o*ı",ı ,ıi"-
""
siyle bölünmezliği esaslnln, Türklüğün tarihi Vı .i1llliİ'i],"1;"lİ
ke ve.inı ıapıaıı ve mede;,,.(,;;;;;;;;;;ilT;"İ;:"l;lH;İ
gereği olarak iutsaldin dıJygulaıinın, Devlet işlerine ve politikaya lesinlitle t".;',ı. ;;r;;
cağl (par_ 5)'' ş.klinde yorumlanlp uygulanmak üreİe tevdi ediimir,'r.
', 'oo"'i..,'o'.
tün olarak Anayasan n, Kemalizme aykln bjr biçımıe yorumlanamayacağı i'
ve n,ro,r'o",ir"a
bu ideoloji karşlslnda korı]ma göremeyeceği
tasrih edilmiştir,
Anayasa koyucunun tercihine
şayan olan re'mi id€oloji, anayasanln normatif klsmlnda da ifa-
de5ini buımaktadır. Anayasanın 2. maddesinde cumhuriyet,|"
"n.İ*;,;;;;;;-;;,,;;
"Atatü* mi]]ietçiliğhe bağlılık'', a, maddeyle değiş,'.''o,",''*.,*,n" oJ,oni;;';:;;.
madded€ milletvekillerinin, ı03. maddede ise cumhurbaşkanJnln ü2er'". o'i i'*
olarak kabuledilmektedır, l74. maddede i5e daha da ileri gidjlerek, "", 'ç,'ı'.r'
ı",ir"'"..," *"_
'ın,
yasaya aykln olduğu ş€klinde anlayllp yorumlanamayacağl hüküm altlna alınmaktadlr.
1yica,les,lıl ideolojinin kimi i{keleri, anayasada düzenlenen bazl t€m€l hak ve .i29üİlükler
açısından birer nnırlama seb€bi oıarak i'ngörüımekt.a,r., .-r,
ma ye yayma öz9ürlüğİ (m. ",*,"İ",lu;;;İ:
26j, bilim Ve sanat ö zgiil|i)ğü tm. ?ı, t"o" oa;rror,rn] a&
ile siyasj partilerin faa|iyet azgarlağİ (m. 68J v
*.,, **,,i *,,.i"," ;;il;;:il,xJ;i;;:i,İ:;l ffi":İ:": ::,il #i:,;::i
yel aldlğl anayasanln yükseköğretim .ı"ır""li"ı",
İurumlarlnl dü2enleyen hükmü
şoyı"ıır,
ı0