Page 28 - Diyarbakır Barosu Herkes İçin Adalet Projesi Şiddet, Kötü Muamele Ve İşkenceye İlişkin Değerlendirmeler Tutumlar Ve Deneyimler Diyarbakır Araştırması

puanlar ile sosyaI olarak dezavantajlı konumdaki gruplara yönelik negatif tıJtumlar
arasınddki ili\kivi oo§|erml§lüı. kddın ve erkek ogİencllenn Adil Dunya inancl puanldnnln
riyahlarl Ve kddünlan degersizleşnrme l]e ılıtkiİ oldugu. Adll Dunya lnanıı öl(egi puanlan
ile feminizmi destekleyici tutumlar ölçeği puanlan arasında negatif bir ilişki bulunduğu,
Adil Dünya inancı skalası püıanları ile cinsiyet rolleri muhafazakarlığı ölçeği puanları
arasında pozitif bif ilişkinin vaİ olduğuna i9ret edilmiştir
Toplumda varolan politik ve sosyal kurumlan dest€kleven, sosval olarak daha
dezavanğİ gnıplaı değersizle§tiren kişilerin, toplumsal eylemlere yada dezavantajlı
grubun dunımunu iyileştirmey€ yönelik girişimlere daha az yönelmeleri bek]enmektedir
A.aştırma bulgulan, bu vaİsayımı dosnılamışhr. 180 üniversite öğrencisine uygulanan
politik ve sosyal eylemcilik laktivizm) indeki, kişilerin geçen bir yıl boyunca eylemlere
kah]ma. politik ve sosyal nedenlede para bağışlama gibi aktiviteleıe kahlma slk]ığı
sorularak yapılanörıımıştır. Adil Dınya inancı skalaş puanlan ile bu eylemcilik indeki
arasında o]umlu korelasyon bı]lılnmuştı.rr. Bu sonuç, adil dünya inancına sahip insanların
sosyaı ve politik eylemlere daha az kahlma eğiliminde olduğunu göstermektediİ (srnith ve
G.e€n, I984).
Kurbanı değeü§izleştirme ya da kurbanın acı çektiğini yadsıma eğilimleri, insan]ann
adil dunya inancını sürdürmek ve korumak için izledjkı€ri stratejilerdir; ara§hrmalar,
gözlemcilere, kurbanın içinde bulunduğu kötü duıumu (acısını) sona erdirm€ imkanı
verilince, kahllmcı]arın geneld€ bu alternatifi s€çtikl€rini gösiermiştir. Bu duİum. güçIü bir
adil dunya inancına sahip olan kişi]erin de yardım eim€ dawanışı koşullannın olabileceğini
göslerir, Buna göre, yüks€k Adil Dünya inancı puanlan yükek olanların kurbana
şu
koşullarda yardım edeceği varsayılm!ştır| a) yardım sağlamak gör€celj oIarak kolaysa b)
kurbana yardlm etrne yerleşmiş sosyal fufumlara ters değilse (örn€ğin, kadln Ve erk€kl€r€
karşl onceden Varolan önyargllar sibi,) c) yardım eime dawanışı otoriie tarafından

Adil dünya inancı kuramclları, bireyin sahip olduğu bu inancün gücünü €tkileyen en
önemli {aktörlerd€n birinin. ki§inin, adaletsiriği doğrudan yaşaması olduğunu ileri
sürmüşlerdir, Toplumdaki adaletsizlikle ilişkili deneyimler. genel]ikle beljrli sosya]
kategoril€rin üyesi olmakla bağlantılldlr ve buradan hareke|le, dezavantajlı gİup uyelerinin
duşuk adil dünya inancı puanlarlna sahip olacağü Varsayılabilir.
Yapılan analizler, bireylerin kişisel dünyalannı genel olarak dünyadan daha az
tesaduti, daha fazla adjl ve iyi/yararlı olarak gördükl€rine işaret etmektedir, yani insanlar
kendi ki§isel dünyalarını genel olarak insanlan. dünyaIarından farkıl olarak algllayarak
kendi dünyalarınü daha ongörülebilir ve güvenli algılarlar. fuırılık grubun üye]eri ise.
dünyayı-kişisel ya da geneI_ daha az şnslı Ve daha az iyi,]yararh o]arak görmektedirleİ Bu
sonuç. farkJı popülasyon gruplannln dünyanın adil oldugüna ilişkin algllannın
{ark]tıaşabiIdiğini göstemektedir..

26