Page 65 - Diyarbakır Barosu Temel Bir İnsan Hakkı Olarak Dİl Hakları Ve Kürt Meselesi Temel Uluslararası Belgeler

Tem€t Bir İn5an Hakklotaİak
oit Haktan ve kürt Mesetesi
Konferan5l
Avrupa Konseyinin Bölges€l Ve Azmlrk Dilleri Şarh, madde
9. "judicial authorities," diyor, yani yargısal makamlar diyor. Bu-
nıın biiinci bendi eok hukuki bir dil oluyor ama öyle konuşmak
zoruıdaylm ve refelans vermek zorundayım, Birinci bend, birinci
paragraiıırn a) bendinin son Pafa8ra6: Eğer azf tk olan gIuPlaİ-
la, yarti dili ülkedeki resmi dil veyahut çoğunluk dilinin dışında
olan kişilerin yaıgrlanmasryla iIgili Ceza Davalarında, criminal
PIoceedings diyor eğeİ geIekiyoİsa yani bir çevirmen kullanlma-
5ı veya yorumcu kullanlİnast gerekiyolsa kullaIulabilir, Fakat no
extİa exPense fort he P€Ison§ concemed/ y;mi ilgili olan kişiler için
hiçbir ekstra masraf, gider gerektirmeksizin çevimen yada yo-
rlımcu kullanılır. Bu nediI? Bu hukuktur. Ne hukukudur? irrsan
Haklan Antlaşmasıdf. Türkiye taraf rnrdrr? Değildir. Türkiye'nin
taraf o]ması uymamas anlarDna 8elebilir mi? Teknik aniamda
Malrkemeler açsından veyahut yargünn uyguiarımasl aç§ındful
belki. Biz Türkiye'nin mensubu olduğu AwuPa Konseyi bünye-
sinde o ilkelere sahiP bir ülke olarak bunu savunamaz rfuyz? Bal
gibi de savunuruz. Peki, bıınu savunma konurnunda olmasr gere-
kenmuhalefet Partileri neyaPıyorlaİ, hukukta bu yoktur diyorlar,
o zaman bence mesele ha bu ahlaki midil meselesine gelince, evet
ahlaki bfu argümand[ ayfu zamanda, sadece hukuki değil, ahlaki
biI argiimandır. Niçin ahlakidir? Çünkü çoğurrluk dilinin dlşmda
ya da yaİgllama sürecinin d§mda bakın. Yine bu hukuki metin-
lerde anadil konusu insaırn anasından doğduğu zaman duydu-

ğu dil olarak sadece aigılanmlyor, Herkesin bildiği gibi anadiliniz
sadece annenizin konuşuP, sizin de ondaİ! ailenizde, aile yuvasl
içinde öFendiğiniz dil değildir. KonuşuIken ve iletişimde bulu-
nuİken kendinizi iyi hisseftiğiniz, güçlü hissetti$niz veya birçok
dil bilmekle birlikte onu birinci diliniz kabul ettiğniz diliniz han-
gisi ise odur.

Yarti hak muhatabt olan bireyin buradaki yaklaşıml veyahut
tıeyarudıı esas alrnrnasl gereken, İrısan Haklaıı Hukuku bunu
söylüyoİ. Ama bu ahlali midiı? Tabii ki ahlakidir, Niye? Çünkü
ahlak insanlar arasındaii asimetriği gerek dini ahlak, gerek dini,
dinsel olmayan ahlaki bakrş içerisinde insaİütaİ arasındaki asimet-
riği fitat üzerinden kuran bir yaklaşlrİu 8eçersiz kabul eder. Eşit-
lü budur.

63