Page 113 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

bulunmasInı çeliŞkiliolalak değerlendiriyorum. Tabiikibu tartışmayl daha da
genişl€t€biıiriz. Yani bu Avrııpa'nln empelyalist vizyonu va. mı şeklinde ama
bu yönde so.ular da geldi. o çerçeved€ ben bu konuya yine gerj döneceğjm.
Mesela bu sorulardan bi. tane§i, mad€m ki Avlupa lnsan Haklaİl
sözleşme§inin k]asik libeıal bjü §öz]eşm€ Avrupa Müktesebatü da ml neo_
libeıa] şeklinde, yani ekonomik olaıak piyasa ekonomisine dayanan bir
acaba böy|e diye bi]ir miyiz şeklinde bir soru yöneltildj. Bence tabii ki böyle
diyebiliriz, Şimdi şu noktaya dikkatj çekmek istiyorum. Ö.neğin bizim

açlmızdan bile önemli bu. 196] Anayasas. yaplhrken lnsan Haklan Evlense]
Bjldirjsi model almmlştlr ln§an Haklan Evren§el Bjıdirjsi sadece kişisel ve
siyasal hakıan içermez, aynı zamanda bir sosyal devlette bullrnmasl gereken
sosyal haklall da içe.ir Ama ]982 Anayasasl yaplllrken AvruPa lnsan hakları
sözleşm€si modeI aİnmışh.. Yani bU sosyal devletten vazgeçilmesjne yöne]jk
bi. politjkanın başlamasıyla da bağlantll,. Türkjye'de de şu anda
uygulandlğın da görüyoruz. Yine bir başka örnek ve.eyim ben_ Örneğin
AvruPa Konseyi'nin genişlediğini ve eski sosyalist ülke]erin de konseve
gjrdiklenni söyledim. Bu ülkelerd€ yenl anayasalal hazlllandü. Y;i
anayasalarda model aİnan belge yine Avrupa lnsan Hak]arü sözleşmesj'di..
Sosyal haklarün örneğin ikincj p]anda ka]dlğl baa yeni anayasa]arda sosyal
haklara yer verilmediği ya da klsmi olarak yer v€rildiği bir düzen]eme. Yani bu
neo_|ibera] dalganın etki9iyle de kuşkusu, bağıantı]l, Bunu d;kkatle.den
kaçlrmamak lazım. Kuşkırsuz ki bu,
şu anlama gelmiyol. Yani birincj kuşak
haklaı kişisel ve siya§al hakıar önem§iz değjldiı Kuşkusuz ki çok önemli;i.
Ama aynl zamanda bu so§yal hakla.la bir bütündül, Ama şu andaki ln§an
Haklan politikalan egemen dev]et]erjn bize yalnızca jnsan
haklarlnü kişisel ve
§iyasaı haklardan ibaret göstelen bir uyguıamayı dayatlyor Yani sjz hiç
duydunuz mu? Avrupa Bi.liği'nd€, sosyal hakıarı niye bu kadar geri düzevde
uygıJluyorsunuz ya da yok kaldlnyolsunuz, tlrpanhvorsunuz. Avrılpa BirIiğr'ne
bu sebeple giremezsiniz diye bir şey yok. Yani sadece bu lıberal cercevevle
bağlantllldll. Burada şunu da öünek vereylm ben. orn"gin, nrrrpu ion."v, nu
gi.en yeni devletlerin yani e§ki sosya]ist devletler için bir taklm siya§i kri;ı]er
uyguIand,ğlnı söyledim. Hukuk devleti, insan haklan ve çoğulcu demok.asi
gibi; AvruPa Konseyi kriterleri sadece siyasi
çünkü o siyasibil örgüt hiçbiİ
ekonomik yönü yo AvıılPa Konseyinin Avrupa Bir]iğinden farkİ o|a;ak. Ama
buna ıagmen bu siyasi kntellerin uygüllanmaslnda bile bazü ekonomjk
talePlerin ileri sünjldüğünü gorüyoluz. |4e5ela bu ülkelelden bazllanna neden
m€dyada özelleştirrneyi yapmlyorsunuz. tşte medyada özelleştirme
çok
seslilik içjn gerekli demokıatikleşme jçjn gerekli şeklınde bir takım
dayatmalarda bulunduğıJnu görüyoluz özel olarak bu ülke rapollaründa. Yani
bu bi. bütün bunLı gözden kaçırmamak lazlm. Küreseİleşmeyle bu neoJibera]
Politikanln egemenljği ile bağlantlll bu noktada şunu da unııtmamak lazım,

107