Page 112 - Diyarbakır Barosu Sempozyum Ab Sürecinde İnsan Hakları Demokratikleşme Ve Uygulama Sorunları

sor!: Diyarbakır Barosundan Şahin. Ben de oktay hocama
^luhaırem
soru sormak istiyorum. Biraz da fark oısun istjyorum. soru]ar heP aynü y6nde
olunca. Şimdigerek demokratikleşme, ge.ekse lnsan Haklarl alanlnda bunlan
ı]ygulamakıa da yükümlü olan birinci strada ye. alan hükukçulal olduğu
konusunda hepimiz hemfikiriz. Özellikle de uygulamada keyfi dav.anlldığına
da tanık oluyo.uz- Bu Hukukçular yetişti.ilirken özellikle ho<a olmalanndan
kaynakl, belki de ba?en oluyo. sorum, hocalanmlzln da eksikliği yok mu?
Yani bu hukuki ahlaki kavratmalar bunun çok önemli olmasında bir
eksiklikl€ri yok mudur? Bunun gideritmesi yönünde nasll bi, çaba
geliştirilebilir? Teşekkür ederim.

oturum Bagkanı: Değerli a.kadaşla. so.ır atmayl burada bitiriyoruz, Şimdi
hocalanmlza 9öz hakkı veriyoruz.

Doç. Dr. Yasemin Özdek: Bana yöneltilen sorular ki, bazı sorulal çakıştt,
Birtanesi AvruPa . lnsan Haklarü sözleşmesi'nin sömülgecilikle ilgilimaddesi,
Bunda açtkça bir sömürgecilik kavramı yok. sözleşmenin 56,maddesi "ye,
baktmından uygulama" başllğını taşıyo.. Diyor ki, "Avrupa lnsan Haklaıı
Sözleşmesine taraf olmuş olan devletler ı]Ilslara,ası iljşkileri baklmından
sorumlu olduklan diğer ülkeler için d€ sözleşrneyi tanıyabilİler," Ama bu
zaten Bjrleşmiş Milletler b€lgelerinde de gö,üldüğü gibi sömürgeciliğin bk
başka ifade tarzı. Daha resmi, daha nötr gözükürken, şu anda da bu sözleşme
m;dde§jnin hala durduğunu görüyoruz. Burada maddenin bİ tanesinde de
şöyte bir hüküm vaı Eğer bir devlet bu türde bir sömürge devlet bakım|ndan
iunu tanlyacak olursa mesela Hollanda, lngilte,e çeşitli Afrika'daki
sömürg€leri baklmlndan sözleşmelerin geçerliliğini kabul etmişlerdir o
,uma.,ıurau, Bu ülkelerde sözleşme yerel şa(la, dikkate aİna,ak
uygulanabiliyor, Ş'mdi bunu açarsak, burada şöyle bir ifadenin yattığ|nı
go-oyoruz, Asında samürgeci devletlerle sömirge ülkel€rinde insan haklan
ioşuilannln eşit oımaaığlnl, insan haktan baklmtndan bir çifte srandarda i,in
,",iıaigıni go,ıyo.ur. au da aynl maddenin eleştiriIecek bir başka yönü, Yani
sadecJ somırgeciligin kabulü değil, aynl zamanda bıl ülkelerde insan haklan

şartlarının da tabii daha geni bir düzeyde uygulanmas|na izin ve,en bir
slstemd:r, Bunu ben ş6yle yorumluyorum- Sözleşme 50'1i ylllarda
hazırlanırken, o dönemde bir taklm ülkelerin sömürg€leri olması bakımündan
konulmuş bir hüküm ama 1998'd€ yürürlüğe giren 1l, Protokol, sözleşmeyi
baştan sona yeniden yazdl. olada, bu madde de biı takım biçjmsel
düzeltmeler yapıldı ama bu madde ko,undu, Başka bir şeye bakmasak bile
ır-pa ron"eyina. sömürgeci sisteme izin verildiğini gösteriyor, Ben bu
bakı;dan bu maddenin özellikle lt, Plotokol sonrasına bııakllmaslnı doğlu
İrl-ryorrm. lnsan hakları açısından, hele bir insan haklan belgesinde

l06