Page 109 - Diyarbakır Barosu Başkanlığı Yeni Anayasa Arayışları Konferansı 3-4 Nisan 2015

DiYARBAKlR BARosU BAŞKANLıĞ1

lunun bile önerilerinin ijstiine çıkamk Tiirkiye'de hakim unsurun ne o]du-
ğunu, Tiirkiye'nin sjyasi meıinleriniD haDgi hakim unsurun hakimiyeıini
pekiŞtirmek için yazıldığı konusund4 bir tereddütıe ver bırakmak iste-
mem,>ler doğrusu. Ömecjni bU dil ya\ağl. aİadilde dji }asaglnln oldugu.
gnmeri falan da çok tuhafbir cümleyle Ttilkiye'deki dillerin nasıl eğitim
dili olarak kııllanılmayacağlnı bize çok net bir biçimde anlaımışlar. Öola_
ylsıyla 12 ey]ül 1982 anayasası bu terim Tiiİkiye akademisinde çok kul-
lanılmlyor ama dünyanln başka yerlerinde çok kullanlllyor. Meseie Ame_
rika Bir]eşik Devletle.i'ndeki belirli ırkçll*, aylnmcılık örüntülerini
açıklamak için beyaz üstünlüğü terimi kullanllıyor. Ben bunu ödünç ala-
cağtm. Türkiye'deki l9ıi2 anayasası ve aslında Tükiye'nin Yasa| mevzu-
atlnln metinlerinjn önemli meülnlerinin çok büyük bıi kısmında bıı rurgu
vardır. Türklük üstünlüğüne dayall metinler. Yani biİ etnisitenin diğ;r
etnisitelerin yanında üstte olduğunu vuİgulayan diğer etnisitelerin anJak
Türklük dairesine 8irerse -Mesut Yeğen'in benim çok sevdiğim bir terimi
bu Türklük dairesi diyor- yani asimile olmayı kabul eders€aTijrklük dai-
resi içine girerse temel hak ve özgü|üklerinden vatandaŞlık haklarlndan
yararlanabileceğini, bazen açıkça bazen iistü örttik bir biçimde söyleyen
bir anayasa !2 eylül anayasası.,.

Şimdi çözüm süreciyle yenj anayasa tartışması, tam da bu yüzden göbek_
ten bağtmll. Çözüm süreci dediğimiz şey eger Tiirkiye'deki büıü; eınjk
gruplarln, bütün inanç gruplannın bütiin farklIlıklal ıaşlyan gruplartn la-
nlnması ve eşiı valanda§lık temelinde haklannın temel haldar|nın teslim
edilmesi ise, yeni anayasa esasen Kiirt meselesine bir ç6züm getiren ana-
yasa olacaktür. Kün meselesine d€mokatik bif çözüm geıirmeyen anaya-
sa, islediği kadar yeni bir anayasa ols!ın, ba§ına da yeni yazsin, yeniiir
anayasa olmayacaktır. Yani yeni anayasanın mevcut devlel yap,sının tek-
çilik üz€rine kurulu bir etnisitenin diğer bütiin etnisitelerin hakimiyeti
ijzerine kurulu bir belge olmakan çıkarıllp, eşitler arasI bir orıaklık bel-
gesine, eşitler arası bir yeni toplumsal sözleşmeye dönüŞtürülmediği sü-
rece o y€ni anayasa istendiği kadar adına yeni densin yeni bir anayasa
olmayacaktır.

Şimdi Türkiye'deki tanışma tam da bunun]a ilgili bir tartışma yani lbrmel
olarak, laflz olarak, sözel olarak Tiırkiye'nin bütün siyasi kuvvetleri hani
en uçlan titk mi]li}eıçiliğini ıemsjlen kuweülerde dahil olmak ü7ere
lafsa yeni bir anayasa ihtiyacl olduğunu söylüyoılaİ. Diyorlal ki 12 eylüI
anayasasl anık iŞıe Türk toplumuna yetmeyen Tiirkiye toplumuna yetme_
yen bir anayasadlr, onlar Tiirk toplumu diyor ama Tükiye ıoplumuna
yetmeyen bir anayasadlr. Dolaysıyla yeni bir anayasa gerekmektedir.
Tartlşma lam da şuradan çıkyor: Na51l bir yeni anayasa? Yani biz adına
yeni deyjnce, yeni olmayacağüna göre nasll bir yeni aıayasa? Şimdi biz o
zaman ismimiz BDP idi, şimdi HDP oldu, BDP olarak anayasa uzla§ma

10-1