Page 108 - Diyarbakır Barosu Başkanlığı Yeni Anayasa Arayışları Konferansı 3-4 Nisan 2015

YEN i ANAYASA ARAYlŞLARI KON FE RAN Sl

ğimiz ceza yarg|tamaları, işte anma mekanlarının oluşturulması, kurumsal
İeformların yapılması, devlet aygıtının içinde ve yeni bir devlet yapıs| ve
ıop]umla yenı bir ilışkiyi siyasl olarak sdylementn mekanizmaları. bu
çerçevede de yeni ana}asa ço[ önem!i bir ycr ıuıuyıJr.

Genelde çatışma yaşamlş toplumlar o çanşma biltikten sonra yeni demok-
raıik reiimi aynt /amanda yent demokaılt bir Jnayasayla Iaçlandırmayl
da planlı}orlar. hedeni}orlar. işıe en bilinen ömeklerden bür ıanesi Ar-
ianİin Darbe çıLışında lapıtan yeni ana)asa. lürkt}ğ'ye gö'ece daha i)i
ilr ömek otan Cüne1 Affl[a ömegl. Ahl yıl \iiren ana}asa ıanlşmaları}la
birlike apanen rejiminin bitişindğn sonra. trkçt rejimin tasfiyesinden
yeni bi, anayasa yazlldı. Şimdi demek ki. Türkiye'de hem zaten
"on.u önemli bir parçası. Tükiye'nin
anayasa tartışması gündelik siyasetin çok
siy;si hareketinin gündeminin çok önemli bir parçasl ama hem de çal,şma
sonrası donemlerıli, yeni anayasa tartışması çözüm siireçlerinin olduğu
dönern]erde yeni anayasa tartışmasl bir geçiş dönemi adaletiyle birlike
daha da büyiil bjr ön;m kazanıyor. Dolayısıyla bugün Tükiye'de içinde
olduğumıız moment hem l2 Eylül rejimiyle gerçek bir hesaplaşmanın un-
suru olaIak yeni anayasa çok kitik bir yerde duruyor hem de Kürt sorunu
ekseninde yaşanan 30 yıllık çatışmanın gerçek anlamda tasfiyesi için ger-
çek bir demokatikleşme için çatışmanm taral]arının kendi]erini daha
demokatik mekanizmalarla var etmesi için çok önemli bir yerde duruyor,
son bir unsuf ekleyeceğim. Neden anayasa tarlışmasl önemiyle ilgili, o
da 20 }y. da tarih sahnesine çıkmış biı takım siyasi hareketlerin. bjr taküm
toplumsal hareketlefin ve biİ laküm siyasi dönüşümlerin tamamt sonra-
sında yeni bir anayasa y;uımı ve göıece -bir t|mak içinde kullanacağım
bunu- ama demokatikleşmeyle el ele gidiyor? Yani 20. Ytizyıltn ikinci
yanslndan itibaren sömürge karşıtı hareket]er, eşit yuttaşllk hareketleri
diyebilecegimiz, bir takrm hareketler Amerika'daki siyah hareketi vesaire
gibi.,. bunlar|n h€psinin talebi aslında eşit vatandaşllk tal€pleri. mevcut
kırrumsal siyasi ırkçılığ sürdüren huklıki metinlerin tasfiye edilmesi ve
gelçek biI siyasi eşitliğin oluşturularak yeni bir anayasa çerçevesinde, si
vil demokatik biı anayasa çerçeıesinde yeni bir yaşam belgesi haztla-
malq hul:uki hiyerarşinin en üstündeki norm olan anayasa aracıl,ğyla.,.

Şimdi mevcut Ttirkiye'dek 12 Eylüt anayasastnln 54 yerinde Türk keli-
mesi geçiyor. Bu Tfuk kelime§i sadece vatandaşlık maddesinde filan
8eçmiyor. Birçok tartışmada söylendiği gibi, Tüfk kelimesi anayasanın
çok kitik bir takım maddelerinde hakim unsurun ne olduğunu vurgula-
mak için; yani Türkiye'de hangi etnik unsurün ü§tünlüğüne dayah bir si-
yasi yapınln olduğunu ortaya koymak için kullanıllyoı. Çok kitik bir ta-
kım maddelerde Tiiİk terimi geliyor karşımıza. Mesela egemenlik madde-
sinde geliyor. Mesela vatan hizmeti maddesinde geliyor, vatandaşl*
maddesinde geliyor. Dalbeciler 12 eylül generalleri bazen dantşma kuru-

l06