Page 318 - 2018-2021 Çalışma Raporu

olduğu özel durumlarda ve protesto barışçıl yöntemlerle yapıldığında, bu tür bir eyle-
min, sadece bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmediği gerekçesiyle dağıtılması ba-
rışçıl toplantı hakkına ölçüsüz bir sınırlama olarak değerlendirilmelidir (bkz. Bukta ve
diğerleri/Macaristan, § 36; Oya Ataman, §§ 38-39, Balçık ve diğerleri/Türkiye, B.No:
25/02, 26/2/2008, § 49, Samüt Karabulut/Türkiye, B.No: 16999/01, 27/1/2009, §§ 34-
35)

Anayasa’nın 34. maddesinin ikinci fıkrası kapsamında kamu otoritelerinin toplantı ve
gösteri yürüyüşü hakkının sınırlandırılmasında belirli bir takdir marjına sahip oldukla-
rından kuşku yoktur. Ancak bu uygulamada bu takdir payının, Anayasa’nın 13. maddesi
uyarınca “Anayasa’nın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cum-
huriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine” aykırı olarak kullanılmadığı, daha çok hak-
kı sınırlayan ve özünü ortadan kaldıran bir yorum ve uygulamaya gittiği gözlenmiştir.
Halbuki Anayasa Mahkemesi; toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkına ilişkin iddiaları in-
celerken, ilgili kamu otoritelerinin takdir payını makul, dikkatli ve iyiniyet çerçevesin-
de kullanıp kullanmadıklarını da değerlendirmektir. Ayrıca şikâyete konu müdahaleyi
bir bütün olarak inceleyip meşru amacın gerçekleşmesine yönelik olarak müdahalenin,
amacın gerçekleştirilmesi için ölçülü olup olmadığını ve müdahale gerekçelerinin “ilgili
ve yeterli” olup olmadığını da incelemektedir. Bu kriterlerden bakıldığında yerel uygu-
lama; keyfi, AYM içtihatlarıyla uyumsuz, formel ve son derece serttir.

Ulusal ve uluslararası yasal mevzuat ile Türkiye’nin ulusal yüksek mahkemeleri ile
yargı yetkisini kabul etmiş olduğu uluslararası yargı makamlarının içtihatlarına göre
öncelikle;

- Seçme ve seçilme hakkı, serbest seçim hakkı kapsamında, seçtikleri adayları temsilci
olarak görmek isteyen seçmen iradesinin tecellisi, bir hak olduğundan söz konusu Ba-
kanlık kararının geri alınması,

- İfade hürriyetini sınırlandırıcı veya ortadan kaldırıcı engellemeler ve kararlardan
vazgeçilmesi,

- Özellikle toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkını kullanan yurttaşların haklarını sınır-
landırıcı/engelleyici/ortadan kaldırıcı müdahalelerden idari/mülki amirlerin sakınması,
kolluğun demokratik yasal mevzuat çerçevesinde müdahalede bulunmaması

- Özellikle siyasi parti faaliyetini engelleyici uygulamalardan uzak durulması,
- Hakları ihlal edilen yurttaşların anayasal hak kapsamında kullanmış olduğu hakların
suça konu yapılarak cezai yaptırıma tabi tutulmaması gerekmektedir.

DİYARBAKIR BAROSU
________o0o________

317