Page 32 - Diyarbakır Barosu Türkiye'de Kürtler Barış Süreci İçin Temel Gereksinimler

BiR çözüM.öN ERisi,
TüRxIYE,l{IN DERİN DEvLETiNiN E X LiLEşTi RiLM Esi

ıicheeı u. aUN1En

Kemali5t Türkiye Cumhuriyeti, Türk ultrsal kimliğinden başkaslnl kabul€tmem€ anlaylı üz€ri-
ne kurUlmuştu, Bu anlaylş, başka faktörlerle biİlikte, Kürt kımlığinin her tüllü ifad€sine düş_
manca kar§lydı.' Böyıe bir durumu idame ettirmek gerçek bir cumhuriyet kavramlyla bağdaş
mayacağündan/ Kemalist cumhuriyetin en temel ilkelsrinı Uygulamak için resmi devletin ya_
nlnda Veya ona paİalel esrarengiz b;r devlet veya \'derin devl€t'' peydah oldu. Bı] delin
devlet "ahtapot gibi kollanyla her tarafa uzanan, heİşeyi yapmaya muktedir t..,] meşrı] dev_
letan içinde başka bif devl€t''' haline 9€ldi. 8ir bilmece havaslndaki bU renkli derin devlet te_
rimi de bu giu li ''6teki'' devl€tin, resmj devletin siyasi, gnvenlikle ilgilive ekonomik yapllarına
nasll nüfur ettiğini ifade eder o1du.
Ancak, günümİ2de Tüİkıye Avrupa Birliği'ne (A8) girmeye çall§lyoİ. Nüfusun çoğunluğu Tür
kiy€'nin uzun süredil Var olan Kürt sor!nunun çözümün€ de katkl sağlayabilecek biİ qirışim
olan AB adayllğlnl desteklıyor.3 Şura§ü açlk ki, derin d€vlet dağıtllmadan Türkiye'nin A8'ye
girme§i için uyulmasl şart olan Kopenhag Kr't€rleria ç]z9isinde, qerç€kten çoğulcu bir demok_
ıa5i niteliğinde bir Türkiye cumhuriyeti oluştuİulamaz. 8unıJ yaparken kar!llaşllacak ilk
probl€m d€ derin d€vleti derin devlet yapan şeyl€re yüzleşm€ktir.
DERİt{ 0EvLET ı{EoİR?

Biİçok gözlemci derin devlet fikrinin bir kOmplo t€orisinden başka bi§ey olmadlğl düşünce,
5indedir,5 Gerçekten de bU tür sdy]entiıer ].ürl< vatandaşlarl (hem Türk aslllllar hem Kürt asrl_
lllar) araslnda bir hayli rağbet qörür. onlar için hiçbir görnndüğü
ş€y 9ibi değildir. 0lan bite-
nin daima daha derin, daha karanllk bir açlklamasl vard r. Bunu farkedemeyenler yaln z saf
insanlardlr.

Ta.kiyr c0mhlrirln'. n g.üilini (i., blz B!@d Le s/ rn. ENod.. oü Mod.a lu*.r, ? ğ.lı (LondĞ: or
^iod.n
lord univ.6ny PE$, r9$)j F.roz Ahftd, Ih. Makıng of Mod.n ru*.,lLondrai Routl.dç, 1993); V. € nk Jan ziirch.r,
ILrkr:AMod.nHistoy2.basklLoidra:I.3.Taul!,ı997).3ubdiriniibarlabirv.6iyonunudahai'n..ıbaşl,kallln
da yay ml.m,l nj ''Dep srat ]Th.Atan. Par.].]slak inTu*ar,4 oli.nt41,^o.3 2aol,, s 3r4.4a-
\Gownftit.nd
2 olp.sition U.it a ov.r th. smd,nli Arfaİ," ,r,.rr,9 (Anki.J, 2s furn 2oo, , 2.
3 on bİ9il.r i!in, bkr, Ma* Mu[.ı claiE Bngn o, Kariaie w.n.fu,m Q K.im r||d 2l .n., fu*ir|, Kijal.| ft As KM,ı|

9n Haklaı Prc].si,2005).^yl.abll.-İrlk Y anültti. al I TulkishD.r,,veE, ] Ekin ?oo7, s.14v. M.hmdAliBirand

xop.nh.o x,i|.r.ri,*qöE,^B,y.adayilk.l.n. -d.fioİasiyi, hukuk.,.v].1in, in9.hirlann,,alnllkl.nn hıklar D9y.
qr gÖ§l.rilBi. s az nl,klann İofo.fus,n t minat alt,na alan kurumlann inikrar i, gğlam§ ol@lal '' q.tkmkledk
0 rtadolu,dak i konp lo t oril./ nid analriiç i, bkz, Dan.l P p€5, /h., idd.n Hahd: Middl. Earl FrR ot cony,iacylNd
York: st. Marlint Pn$, ı996).