Page 34 - Diyarbakır Barosu Türkiye'de Kürtler Barış Süreci İçin Temel Gereksinimler

gellemeye ve hatta devirmeye hazlr asker, emniyet ve yargl çevleleİine mensup unsurlardan
oluştuğu ifade €dilmekteydi.Io Tİrk milliyetçisi ve laik biİ d€vlet öngören Kemalist vizyon!
muhafaza etmeye azimli askeri unsurlar Ve emniy€t güçlerinin unsulları derin devletin kjlit
lnsıJrlarldlr. Bu bileşenlerin tümü uzun süredir Milli Güvenlik Kurulı] (MGK) bünyesinde bir
derecey€ kadaİ kurumsallaşmlştlr. MGK'nln g€çmışteki Ve günümüzdeki Ğsmi görevi 5€çimle
gel€n hütüm€te ıç ve dlş qüvenlik konulannda danlşmaollk yapmaknr. Türkiy€'nin AB adayll_
ğlnln zorunlu klldlğl A8 refoİmlanyla sivil yetkililer görünürde daha fazla yetkıye kavüşUnca,
ya kadar MGK aynl ramanda slk slk ülk€nin en ü5t yetkili makaml olarak görev yapmaktaydl.
Bu son reformlaİ öncesinde MGK açlkça askeriyenin denetjmi altlndaydı. l\,lGK'nln on üyesi
vardl: Türkiye cumhuriyeti'nin cumhurbaşkanü ve başbakanl/ genelkurmay başkanl Ve dört
kuwet komutan; ve 9avunma/ dlşişleri Ve içişleri bakanlan.
Modern Tüİkiye cumhuriyeti d€ zat€n gijcünü başlanglçta askeriyedeki konümundan alan
Mustafa K€mal Atatürk taraflndan kurulmrştu. 8öylece, en başlndan beri silahll kuwetler
Türkiye'nin savunmaslnda ve siyas€tinde çok önemli-Ve b€lirtrnek gerekir ki halk tarafrndan
çok benim*nen-bir rol oynamlştlİ. 27 Mayls l96o'taki darbenin ardlndan l96l/de yürüllü,
ğe giren y€ni anayasa, MGK/y] oluşturaİak silahll kuvvetlere ilk kez anayasal bir görev Ver-
miştir. Ylllar içinde tedİicen hükümet politjkalann] etkiler hale gelen MGK, 2aman zaman
milli guvenlikle llgili lonularda niha, yeüki merl€zl olara| 5ivil hüküm€tin yerinialmlştl., o.
neğin, 12 Mart 1971 tarihındeki .'muhtralü darb€''nin aİdından MGK, 8akanlar Kurulu/na
res.n Ve bağlaylcl tavsiyeleİde bulunma y€tkisiyle donatlmlşir. 12 Eyıül 198o'deki askeri
darb€nin ardından bir sire için bütün 9üç, daha sonra 1982'den ]989'a kadar cumhurbaş-
kanllğl yapan Genelkurmay 8aşkanl 0rgenelal Kenan Evren'in başkanlığlndaki MGK'da top_
lanmlştlr. lilGK Türkiy€/de o dönemd€ baş nl allp giden telörizmi bİyük ölçüde dizginlemişse
de insan haklan açlslndan büyük bir b€d€l ödenmiştir, 1990.1l ylllarda I\rGK Kürt sorununa
ilişkin güVenlik konulannda neredeys€ tüm yetkiyi uhdesine almlİır. orgeneral Doğan Güreş
genelkurmay ba§kanlyken, Tansu Çiller'in başbakan olduğu seçimle gelen Bakanlar Kuru_
lu'nıJn üzerinde özellikle 9üçlü bir nnfuz kullanmıştlr; öyle kj Tansu Çiller'd€n ''otuz erkeğe
bedel" diy€ bahs.dilir ohuştur,'ı Haziran 1997'deki ''ponmodern darbe'' ile Tarkiye'nin ilk
islamcl hükümeti" devlildi, oarbenin gerekçesi MGK tarafından Ve birka( ay önce yay mla-
nan bir emjrnameye dayannaktaydl.

l\rGK/nın sahne gerisind€n ipleri elinde tutmasünı sağlayan yönt€mlerden önemli bir tanesi
dön yllda biİ yaylnlanan ve iki yllda bir günce|lenen, hayli uzun Ve son zarnanlara kadar
çok
qizli olan Milli Gİv€n|iİ siyas€t B€lgesi (MGsB) ıdi.ı' MGS8'de Türkiye'nin iç ve uluslarara,
sı güvenlik öncelikl€ri tanlmlanmakta ve önem slrasına konulmakta ve takjp edilecek ulusal

.
ı0 6adh Joms, Bombiig İhlM sron qhtoi İurkey," L/ı6b Dai,
t1 Al,ntn,dkaynağ:"Gov.nm.ntAdopl9M itaoThinkinqD..plespatbrinqofAppğahlo.commons.^*,',Bli.tingllül
t.y), ı5 Kas m 199], s.5
' Burad.k]' kisÜamc hokim.r,nit i.m.sinnıaynağ olans]yas h.dl.ran.naÜh.d...d.l97o1i
Pantr olırakrçayn lB ilyoi hukünt]nd.y..alm !l l. (., ]
u Ar.ğdaliud,lrbınv.alni.n.karğ,j"T!*ey!'raloa|s..uriğPoliryu.d.ro.ğ.l.,"s.,.r,.g,rıErim.7xanm

32