Em dê Helebçeyê Ji Bîr Nekin Û Nedin Jibîrkirin, /Halepçe'yi Unutmayacağız ,Unutturmayacağız.

16.03.2015

Seroktiya Baroya Amedê.

 16 Adar 2015/ Amed

Em dê Helebçeyê Ji Bîr Nekin Û Nedin Jibîrkirin,

27 sal berê îro, di mêjûya 16’yê Adara 1988’an de sûceke herî giran û ya herî şermdêr ku dîrok bû şahidê wê li hember kurdan pêk hat. Ji hêla hêzên Rejîma Baasê ya Nîjadperest ve li bajarê Helebçeya Kurdistana Başûr bi çekên kîmyewî tawana (sûcê) qirkirinê pêk hat.

Dema dîrokê 2014-15’yê nîşan da dijminê mirovahiyê DAÎŞ’ê car din li Kurdistana Başûr û Rojavayê li hember gelê kurd bê ku bibêje jin, zarok, extiyar û ciwan sûcê qirkirinê pêk aniye û hê jî kirinên xwe berdewam dike.

Dema li hember gelê kurd tawana mirovahiyê pêk dihat, kurdan di Sedsala 21. de li hember dişminên nirxên mirovahiyê yê bi navê DAÎŞ’ê bê ku bibêjin em jin in, ciwan in, extiyar in bi berxwedaneke destanî rûmeta mirovahiyê parastiye û parastina wê berdewam dike.

Tevgera ku beriya wê bi navê “Tevgera Enfalê” hat destpêkirin; tevgera ku bi îşkence, îdam, tevî xirakirinê bi valakirina gundan berdewam dike di sala 1988’an de bi musîbeteke kerax, bi qirkirinê derket asta herî jor. Ji Newrozê re ku peymabera hêvî û azadiyê ye çend roj mahibûn ewrên mirinê li asîmana Helebçeyê rûniştibûn. Rojeke ji sibeha bihareke tavî bi sîlehên kîmyewî piraniya wan zarok, jin û extiyar bi tevahî sivîl, ji pênc hezarî zêdetir mirov hatin qetilkirin, ji heft hezarî zêdetir mirov bi awayekî mayînde seqet ma. Di domahiya Tevgera Enfalê de, tê zanîn ku di navbera salên 1986-1989’an de ji 150.000 jêdetir  kurd hatine qetilkirin.

Çalakiyên ku bi awayekî temamî li Helebçeyê bi çekên kîmyewî li hember gelê kurd pêk hatine, cardin di serî de çalakiyên DAÎŞ’ê ku li Şengala ku kurdên êzîdî tê de dijîn û li Kobanê hatin pêkanîn hemû hêmanên tawana qirkirinê pêk tîne. Li gor xala 2. a Peymana Derbarê Cezakirin û Pêşîlêgirtina Tawana Qirkirinê ya Neteweyên Yekbûyî ya bi dîroka 1948’an çalakiyên wek; “..bi mebesta jiholêrakirina qismî an jî tevahî ya komeke neteweyî, qewmî, nîjadî an jî olî kuştina kesên mensûbên komê, bi awayekî cidî zirardayîna zihnî an jî bedenî ya mensûbên komê, bi hesabkirina jiholêrakirina heyîna fizîkî ya qismî an jî tevahî ya komê guherandina bi qestî ya şertên jiyana komê…” tawana qirkirinê pêk tînin.

Di heman demê de darazên vê peymanê darizandina di dadgeheke tawanê ya navneteweyî de ya failên tawana qirkirinê derpêş kiriye.

Bikaranîna çekên kîmyewî hêna di 1925’an de, bi Peymana Cenevreyê hatiye qedexekirin, pişt re bi komek peymanên din re bikaranîna çekên kîmyewî wek tawana şerî hatiye sererrastkirin. Ji hêla dinê ve Xala 3. a hevpar a Çar Peymanên Cevereyê ku çarçoveya hiqûqa mirovî pêk tînin wek; “wesfa wê çi dibe bila bibe di her cure şer û pevçûnê de sivîl û yekeyên cihnişînên sivîl nabin hedefên leşkerî” hatiye sererastkirin. Civaka kurd dûçarê hemû tawanên ku hiqûqa navneteweyî wek tawanên herî giran ên şeran, tawana qirkirinê û tawanên ku li hember mirovahiyê hatine kirin serrast kiriye bûne.

Civaka navneteweyî, li hember tawana qirkirinê ya ku li Helebçeyê li hember gelê kurd pêk hat bê deng mahiye û berpirsiyariyên xwe yên ku ji belgeyên wan ên bingehîn û hiqûqa wan pêk tên bi cih neaniye. Heta Rejîma Seddamî çekên kîmyewî ji welatên rojava Almanyayê dabîn kiriye, ji balafirên Mîg-23 yên çêkiriyên Yekîtiya Komarên Sosyalîst a Sovyetê ku endamê Konseya Ewlehî ya NY’(BM) yê ye bi gazên kîmyewî mirin hatibû barandin.

 Neteweyên Yekbûyî bi mebesta lêpirsîna tawana qirkirinê ên ku li Rûnadayê, li Yûgoslavyaya kevin û li hinek welatên din ên cîhanê pêk hatine Dadgehên Tawanê yên Navneteweyî yên Demborî ava kirine û hinek failên wan hatine darizandin û cezakirin, lê ji bo heman tawana ku li hember kurdan hatiye kirin tu lêpirsîneke nehatiye kirin.

Helebçe di heman demê de ji bo civaka navneteweyî jî rûpeleke şermê ye. Çi heyf ku, berpirsiyarê qirkirina Helebçeyê Dîktatorê Iraqê yê Ketî Seddem Huseyîn û Hesen Elî El Mecîd El Tikrîtî yê bi leqebê “Kîmyasal Elî’ jî ji jenosîda Helebçeyê nehatine darizandin û cezakirin.

Em dê qirkirina Helebçeyê, Şengal û Kobanê ji bîr nekin û nedin jibîrkirin.

Îro direng be jî li cîhanê parlamentoyên hinek welatan (Îsveç, Norwec û Îngilîstan ) biryara girtina wek “Jenosîd”ê ji bo Qirkirina Helebçeyê dahine. Baroya Amedê ji bo naskirina Jenosîda Helebçeyê, bangî Parlamentoyên din ên cîhanê û bi taybetî partiyên siyasî yên li Tirkiyeyê, Hikumetê û Meclisa Milet a Mezin a Tirkiyeyê (TBMM) dike.

           Bi Hurmet,

          Li ser navê Baroya Amedê

      Prz. Tahîr Elçî /Serokê Baroyê

Diyarbakır Barosu Başkanlığı.    

                                                                                           16 Mart 2015/ Diyarbakır

Halepçe'yi Unutmayacağız ,Unutturmayacağız.

27 yıl önce bu gün, 16 Mart 1988 tarihinde Kürtlere karşı tarihin tanık olduğu en ağır ve en utanç verici suçlarından bir işlendi. Irkçı Baas Rejimi güçlerince Güney Kürdistan’ın Halep’çe şehrinde kimyasal silahlarla soykırım suçu işlendi. 

Tarih 2014-15’i gösterdiğinde İnsanlık Düşmanı İŞİD yine Güney Kürdistan ve Rojava’da  Kürt Halkına yönelik kadın ,çocuk , yaşlı , genç demeden Soykırım Suçu işlemiş ve hala işlemeye devam etmektedir.  

Kürtlere karşı insanlık suçu işlenirken , Kürtler 21. Yüzyılda Daiş adlı insanlık değeri düşmanlarına karşı kadını genci, yaşlısı demeden destansı bir direnişle İnsanlık onurunu korumuş ve korumaya devam etmektedir.

Daha önce “Enfal Harekâtı” adıyla başlatılan;  Kürtlere karşı işkence, idam, köylerin yıkılarak boşaltılması ile devam eden harekât 1988 yılında iğrenç bir musibetle, soykırımla zirveye ulaştı. Umudun ve özgürlüğün habercisi olan Newroz’a günler kala Halepçe semalarında ölüm bulutları çökmüştü. Güneşli bir bahar sabahı kimyasal silahlarla çoğu çocuk, kadın ve yaşlılardan oluşan tümüyle sivil, beş binden fazla insan katledildi, yedi binden fazla insan kalıcı şekilde sakat kaldı. Enfal Harekâtı süresince, 1986-1989 yılları arasında 150.000.den fazla Kürt’ün katledildiği bilinmektedir. 

Halepçe’de Kürtlere karşı kimyasal silahlarla gerçekleştirilen ,yine Daiş’in ezidi Kürtlerin yaşadığı Şengal ve Kobane başta olmak üzere bir bütün Kürt  halkına yönelik gerçekleştirilen eylemler   soykırım suçunun tüm unsurlarını oluşturmaktadır. 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılmasına Dair Sözleşmenin 2. Maddesine göre; “..ulusal, etnik, ırksal veya dinsel bir grubu, kısmen veya tamamen ortadan kaldırmak amacıyla gruba mensup olanların öldürülmesi, grubun mensuplarına ciddi surette bedensel veya zihinsel zarar verilmesi, grubun bütünüyle  veya kısmen, fiziksel varlığını ortadan kaldıracağı hesaplanarak yaşam şartlarını kasten değiştirilmesi…”  gibi eylemler soykırım suçunu oluşturmaktadır.

Bu sözleşme hükümleri aynı zamanda soykırım suçunun faillerinin bir uluslararası ceza mahkemesinde yargılanmasını da öngörmüştür. 

Kimyasal silahların kullanılması daha 1925 yılında, Cenevre Antlaşmasıyla yasaklanmış, daha sonra bir dizi başka sözleşme ile kimyasal silahların kullanılması savaş suçu olarak düzenlenmiştir. Öte yandan İnsani hukukun çerçevesini oluşturan Dört Cenevre Sözleşmesinin ortak 3. Maddesi de; niteliği ne olursa olsun her türlü savaş ve çatışmada sivillerin ve sivil yerleşim birimlerinin askeri hedef olamayacağını düzenlemiştir. Kürt toplumu uluslararası hukukun en ağır suçlar olarak düzenlediği savaş suçu, soykırım suçu ve insanlığa karşı suçların tümüne maruz kalmıştır. 

Uluslararası toplum, Kürt halkına karşı Halepçe’de , işlenen soykırım suçuna karşı sessiz kalmış, kendi temel belgelerinden ve hukukundan kaynaklanan sorumluluklarını yerine getirmemiştir. Hatta Saddam Rejimi, kimyasal silahları batılı ülkelerden Almanya’dan sağlanmış, BM Güvenlik Konseyi üyesi Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği yapımı Mig-23 uçaklarından, kimyasal gazlarla ölüm yağdırılmıştı.  

 Birleşmiş Milletler Ruanda’da, eski Yugoslavya’da ve başka Dünyanın başka bazı ülkelerinde işlenen soykırım suçunu soruşturmak amacıyla Geçici Uluslar Arası Ceza Mahkemeleri kurmuş, soykırım suçunun bazı failleri yargılanarak cezalandırılmış, ancak Kürtlere karşı işlenen aynı suçla ilgili bir soruşturma yapılmamıştır. 

Halepçe aynı zaman uluslararası toplum için de bir utanç sayfasıdır. Ne yazık ki, Halepçe Soykırımından sorumlu Devrik Irak Diktatörü Saddam Hüseyin ve “Kimyasal Ali” lakaplı Hasan Ali El Mecid El Tıkriti de, Halepçe Jenosidinden yargılanamamış ve cezalandırılmamıştır.

Bütün insanlık tarafından lanetlenmesi gereken Halepçe , Şengal ve Kobane  Soykırımını unutmayacağız, Unutturmayacağız.

Bu gün geç de olsa dünyada bazı ülkelerin parlamentoları (İsveç, Norveç ve İngiltere ) Halep’çe Soykırımını “Jenosit” olarak tanıma kararı almıştır. Diyarbakır Barosu, Halep’çe Jenosidinin tanınması için, Dünyadaki diğer Parlamentolara ve özellikle de Türkiye’deki siyasi partilere, Hükümete ve Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) çağrıda bulunmaktadır.

           Saygılarımızla,

          Diyarbakır Barosu adına

      Av. Tahir Elçi /Baro Başkanı

.