Diyarbakır Çocuk ve Gençlik CİK Hak İhlallerine İlişkin Tespit Raporu

10.09.2021

Çocuk haklarına dair ulusal ve uluslararası mevzuatların temelini oluşturan “Çocuğun Korunması ve Üstün Yararı” ilkelerinden yola çıkılarak çocukların içinde bulunduğu her koşulda yetişkinlerden farklı olarak ele alınması düşüncesi ile bu farklılığın özellikle cezaevi ortamında yarattığı dezavantajları minimalize etmek amacıyla Diyarbakır Barosu Çocuk Hakları Merkezi Cezaevi Komisyonu ve İnsan Hakları Merkezi Cezaevi Komisyonu tarafından oluşturulan heyetin Avukatlık Kanunu 97. Maddesine göre baro başkanı tarafından görevlendirilmesiyle birlikte 2021 yılının Mayıs ayından itibarenheyet tarafından yaklaşık 3 ay boyunca ceza infaz kurumunda bulunan çocuklar periyodik olarak düzenli bir şekilde ziyaret edilmiştir.

 Bu süreçte 32 çocukla görüşme yapılmış olup çocukların içinde bulunduğu farklı durumlara istinaden bazı çocuklarla tekraren görüşme yapılması gerekmiştir. Bu gereklilik sonucunda heyet tarafından süreç boyunca toplam 53 görüşme gerçekleştirilmiştir. Yapılan görüşmeler sonucunda karşılaşılan hak ihlalleri ve tarafımıza iletilen şikayetler, konularına göre raporumuzda incelenmiş olup sizlerle paylaşılacaktır.

            Diyarbakır Çocuk ve Gençlik Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda, heyetimizce gerçekleştirilen periyodik ziyaretler sonucunda tarafımıza aktarılan hususlar tutarlı görülerek bazı infaz koruma memurları tarafından çocukların fiziksel ve psikolojik şiddet ile kötü muamele ve onur kırıcı davranışlara maruz bırakıldığı, birçok konuda tehdit edildiği söz konusu darp ve kötü muamele eylemleri dışında beslenme hakkı, sağlık ve tedavi hakkı, haberleşme ve iletişim hakkı ile eğitim ve sosyal hakların ihlal edildiği ayrıca Ceza İnfaz Kurumu’nda bulunan diğer hükümlü/tutuklu çocuklar arasında yaşanan akran zorbalığı olaylarının Cezaevi yönetimi tarafından önlenmediği  hususunda güçlü bir kanaat oluşmuştur.

Heyetimizce yapılmaya başlanan ziyaretlerle birlikte raporumuzda ayrıntılı olarak bahsedilen hak ihlallerine ilişkin çocuklar tarafından yapılan bilgi aktarımı üzerine söz konusu iddiaların önemine binaen ziyaret sıklığı arttırılarak görüşmelere devam edilmiştir.

Bu süreçte periyodik şekilde yapılan ziyaretlerin, şiddet uyguladığı iddia edilen bazı infaz koruma memurları tarafından sorgulanmaya başlanması üzerine kendilerine ziyaretlerin amacı anlatılarak mevcut sorunların cezaevi idaresi ile dayanışma ve işbirliği içerisinde çözülmesinin planlandığı ifade edilmiştir. Buna rağmen daha sonrasında çocuklarla yapılan görüşmelerde edinilen bilgilere göre heyetimizce ziyaret edilen çocuklardan görüşmenin içeriğine ilişkin hukuka aykırı olarak bilgi alındığı öğrenilmiştir.

Devam eden süreçte fiziksel ve psikolojik şiddete maruz bırakıldığı bu sebeple heyetimizle daha sık görüşmek istediği yönünde beyanlarda bulunan çocukların bir bölümü,  kendi avukatları dışında hiçbir avukatla görüşmek istemediğine dair tek ağızdan yazılan ve bire bir aynı olan dilekçeleri vermiştir. Söz konusu dilekçeler, çocukların tarafımızla kendi isteğiyle görüşmesi, bazılarıyla birden çok kez görüşülmesi ve tekrar ziyarete gelinmesi için özel olarak talepte bulunulması sebepleriyle heyetimizce normal karşılanamamıştır. Bu olaydan sonra gerçekleştirilen ilk ziyarette çocuklara Diyarbakır Barosu’ndan gelen avukatlarla görüşme yapmak isteyip istemedikleri sorularak görüşme yapılmaması için baskı kurulduğu tespit edilmiş ve eylemin hukuka aykırı olduğu belirtilerek heyetimizin yaşadığı olaylar tutanak altına alınmıştır.

Tarafımızla görüşmek istemediğine ilişkin dilekçe veren çocuklar dışında daha önce görüşülen ve yeni görüşülmeye başlayan çocuklar, tarafımıza; bahsedilen dilekçelerin şiddet uyguladığı iddia edilen infaz koruma memurları tarafından zorla alındığı, heyet üyesi avukatlarla görüşülmemesi için hasımlarının bulunduğu koğuşlara gönderilmek ve fiziksel şiddet uygulamak gibi konularda tehdit edildiği yahut kendilerine koğuş açılıp rahat ettirileceği noktasında hukuka aykırı vaatlerde bulunulduğu, avukatlarla görüşülmesinin engellenmesinin akabinde iste tekrar sorun yaşayacakları koğuşlara gönderildiği hususlarını aktarmıştır.

Yine bahsedilen görüşmelerde, cezaevinde fiziksel ve psikolojik şiddetin artarak devam ettiği, bu durumun avukatlara aktarılmaması için her görüşme öncesinde çocukların tehdit edildiği ve görüşme sonrasında kendilerinden bilgi alındığı hususları heyetimize aktarılmıştır. Son dönemde tüm bu ihlallerin üzerine ceza infaz kurumundaki artan akran zorbalığı olayları, kurumun gerekli özen ve hassasiyeti göstermediğinin kanıtı olmuştur. Bu durumlarla ilgili olayların ayrıntıları ve meydana gelen olaylar için önerilerimiz raporumuzda sunulmuştur.           

07.09.2021 tarihinde bu hususlar doğrultusunda suç duyurusunda bulunulmuş olup; Diyarbakır Barosu Çocuk Hakları Merkezi olarak, adli ve idari makamların etkili ve ivedi soruşturma yürütülmesi hususunda sorumluluklarının gereğini yerine getirmesini belirtir, yargılama sürecinin takipçisi olacağımızı kamuoyunun bilgisine sunarız.

Raporu İndirmek İçin Tıklayınız