Baromuz Üyesi Av. Mehmet Erdem’in Son HMK değişiklik Tasarısına İlişkin Kısa Bilgilendirme Notu

22.03.2020

6100 sayılı  Hukuk Muhakemeleri Kanununda, Yargılamalarınhızlandırılması ve Adil Yargılama Hakkının (Hukuki Dinlenme hakkının) daha etkin sağlanması amacıyla, yargı camiasından gelen talepler, Anayasa Mahkemesi  kararları,Yargıtay  ve BAM uygulamaları dikkate alınarak hazırlanan 6100 sayılı  Hukuk Muhakemeleri Kanununda değişiklik yapılamasına ilişkin Yasa Teklifi  20.03.2020 tarihinde TBMM başkanlığına sunulmuş ve Teklifin kısa sürede yasalaşması ön görülmektedir.

Bu bağlamda yasa teklifi üzerinde yapmış olduğumuz incelemede ve değerlendirmede ,yasalaşması halinde  hedeflenenYargılamaların hızlandırılması ve Adil Yargılama Hakkının(Hukuki Dinlenme hakkının)  daha etkin sağlanması amaçların geçekleştirilebileceğine inandığımız yasa teklifinde , uygulamada  meslektaşlarımızın  özellikle sık kullanacağının ön gördüğümüz  değişiklikler ile yasa teklifindeki   diğer değişlikler ilgili meslektaşlarımız aydınlatmak amacı ile değerlendirmeyi ana hatları ile özetleme gereği doğmuştur.

1-HMK  176 ve 177 Maddede düzenlenen Davanın ıslahı ile ilgili en çok şikayet ettiğimiz Bozma sonrası ıslah yasağı  kanun  teklifinde ,kanunun 177 maddesinde yapılacak değişiklikle ortadan kalması sağlayacaktır.  Bu  da yargının daha  hızlı işlenmesini sağlayacaktır.

2- HMK 107 Maddede düzenlenen Belirsiz alacak davasının en çok tartışmalı olan  talep artırım anı ile ilgili  olarak yasa teklifi ile  107/2  maddesinde yapılan değişiklikle talebin  belirli hale gelme zamanın en son tahkikat bitmeden ve hakim takdirine bırakılmaktadır.

3- HMK 141 Madde düzenlemesinde iddia ve savunma genişletme ile ön incelmede mazeretsiz gelemeyen tarafın aleyhine  ve 145 maddedeki  hakikat aşamasında özel durumlarda taraflara verilen iddia ve savunma ile yeni delil bildirme hakkı yasa teklifiile  141 ve 145 maddede yapılaması düşünülen değişiklikle ortadan kalkacaktır. Ayrıca ön inceleme duruşmasında taraflara verilen delilleri açıklattırılma ihtarı ön incelme duruşmasından önceye çekilmektedir.

4- HMK da 147 maddesinde düzenlenen  tahkikat duruşması ile sözlü yargılamanın  taraflara bildirme yükümlülüğü ,Yargılamayı hızlandırmak amacı yasa teklifi  ile ön incelemeden sonra hem tahkikat hem de sözlü yargılamaya ilişkin  ihtarın tek bir ihtardataraflara yapılması öngörülmektedir. Ve tahkikat duruşmasından sözlü yargılamaya geçebilme ana kural haline gelmektedir.

5-Yasa teklifi ile  iş ve ticari davalar dışında  alacağın miktarı itibari ile direk Tüketici Mahkemesine  açılacak  davalarda Arabuluculuk Şartı  getirilmektedir.

6-Hukuki dinlemede ispat hakkı kapsamında cevap dilekçesinin uzatılması ile ilgili ek süre başlangıcı belirli hale getiriliği gibi bu paralelde bilirkişi raporuna itiraz süresi için ek süre talep etmek hakkı getirilmektedir.  Bu amaçla kanunun 317 ve 281 maddesinde değişiklik düşünülmektedir.

7- Anayasadan ön görülen yargı kararlarının açık ve anlaşılır olması gerekliliği  ile Yargıtay kararları dikkate  ön görülen değişiklik ile hakim tarafında verilecek kesin sürelere uymanın sonuçlarının ilgiliye HMK 94 Maddesine eklenen fıkra ile bu konuda tarafa ihtardan bulunma zorunluğu getirilmektedir.

8-Bu arada HMK  değişiklikler  dışında  5684 sayılı sigortacılık  kanununda yapılan değişiklik ile bu kapsamında doğacak alacakların hak sahiplerin veya avukatlarına ödeme zorunluluğu getirilerek  özellikle trafik kazalarında hukuka aykırı olarak kazanç sağlamaya çalışan iş takipçilerin önüne geçilecektir.

Yukarıda bazı maddelerine atıfta bulunduğumuz yasa teklifinde, ayrıca , yetkisizlik- görevsizlik ile değişiklik, yargılamada ses ve görüntü kullanma ,hakkimim reddi sebepleri,delil tespiti sonucu raporların tebliğ zorunluğu, ihtiyati tedbir kararına itiraz  ve istinaf Mahkemesinin yargılaması ile ilgili ve diğer  değişikleri içeren yasa teklifini ekte sunuyoruz.