Baro Başkanımız Tahir ELÇİ'nin Katledilişinin 218. Haftası Anma Etkinliği Diyarbakır Adliyesi Önünde Gerçekleştirildi

06.03.2020

Baro Başkanımız Tahir ELÇİ’nin katledilişinin 218. haftası anma etkinliği bugün de meslektaşlarımızın katılımıyla yapıldı. Etkinlikte konuşan Baro Başkan Yardımcımız Av. Gazal BAYRAM KOLUMAN şunları söyledi;

Değerli basın emekçileri, Sivil Toplum Örgütleri temsilcileri ve sevgili meslektaşlarım;

Tahir ELÇİ Anma Etkinliğinin 218. Haftasına hepiniz hoş geldiniz. Daha önce sizlerle paylaştığımız üzere sayın ELÇİ’nin soruşturma dosyasında şüpheli sıfatıyla üç polis memurunun ifadeleri alınmıştır. Geldiğimiz aşamada bu şahıslar hakkında bir iddianame düzenlenerek ceza davasının başlamasını bekliyoruz. Bunun dışında bir gelişme olmadığını sizlerle paylaşmak isteriz. 218 haftadır burada bir araya gelerek Tahir ELÇİ için adalet arayışını haykırdığımızı ve Tahir ELÇİ soruşturma dosyasındaki faillerin yargı önüne çıkarılıncaya kadar ve gerçek adaletin yerini buluncaya kadar buradaki mücadelemizin devam edeceğini bir kez daha paylaşmak isteriz. Tahir ELÇİ İnsan Hakları Kürsüsünde bugün 8 Mart Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle Baromuz Kadın Hakları Danışma ve Uygulama Merkezince hazırlanan basın açıklamasını sizlerle paylaşacağız. Basın metnimizin Kürtçe açıklamasını Av. Zelal ERDEMCİ, Türkçe açıklamasını da Av. İrem YILDIZ sizlerle paylaşacak. Sözü kendilerine bırakıyorum.

Av. Zelal ERDEMCİ;

JI ÇAPEMENÎ Û RAYAGIŞTÎ RE

            “Mêran ku dikuşt parastina jiyanê ji me jinan re dikeve”

                                                                                   Clara Zetkîn

Kedkarên Çapemeniya Hêja!

Di 8ê Adar a 1857an de li New Yorkê di karxaneyeke tekstîlê de, karkerên jin ji bo şert û mercên xebatê nerm bikin û jiyaneke mirovahî bijîn grev dikin-çalakiyên şermezarkirinê lidar dixin û di 1908an de bi duruşmeya ‘nan û gul’ karkerên jin bi minasebeta ew berxwedana tacîdar bikin, di 1910an di Konferansa Jinên Kedkarên Navnetewehî de, Clara Zetkîn pêşniyar dike ku; bila 8ê Adarê bibe “Roja Jinên Kedkarên Cîhanê” û ev pêşniyar bi tevlêbûna 100 jinên ji 17 welatên cuda, ku tevlê konferansê bûne bi yekdengiya hemû jinan hat pejirandin.

Di salvegera tekoşîna jinan, ku mirinê dane berçavê xwe; di vê roja piştgiriya jinan ku bûye sembola tekoşînê; jin bi hemû rengê xwe ve tev ligelhevdu daxwazên xwe diqîrin; Di hemû ciyê biryarstendinan, bicîhkirinan, perwerdehiyan de ji bo cîh bigirin li dijî pederşahîtiyê mil bi mil têdikoşin.

Êrîş û tûndiya li ser jinan, cudakariya zayendî ya civakî ku bi piştgiriya desthelatdariya siyasî ev pêk tê û pêş dikeve, êdî li her aliyên civakê belav bûye.

Di tûndiya li ser jin û zarokan û di warê zêdehiya îstîsmarkirina zayendî de polîtîkayên derbarê jinan, ku bi awayeke sîstematîk bi şûnve maye xwedî payeke zêde ye. Dîsa; li gor referansên Olî sazkirina zagonan di vê derbarî de bandoreke mezin lêkiriye. Di pakêta 2. Ya Darazê de ku ji bo “bi îstîsmarkarên zarokan re rêya zewacê” dê bên efûkirin re, îstîsmarkirina zarokan û zewaca di temenên biçûk de rewakirin tê xwestin. Dixwazin rêya zarokên keç yên mexdûr ku bi tecawizkarên xwe re bizewicin vebikin. Di her sererastkirina şert û mercên zewacê de rêya mexdûriyetê ji zarokên keç re tê vekirin. Ev teqez wisa ye.

Di serê saziyên ku; rêya tûndiyê, li ser esasê zayendî ya civakê ye û bi armanca kontrolkirina jinan tevdigere, Wezareta karê Diyanetê û saziyên girêdayê wê ne. Ku ji bo kêşeyên nav malbatê çareser bike sazî buroyênyên hatine avakirin in. Di van buroyên Rehberên Olî de, şîretên wan ên ji bo jinên ku rastî tûndiyê tên, di warê tekoşîna mafê jinan de zehmetiyan derdixin, dibin asteng. Bi gotina; esas peywirê jinê dayîktî û cihê wê yê esasî jî mala wê ye! Dixwazin bi vê ferasetê hişmendiyek ava bikin û jinê ji civakê qut bikin. Gotin û fetwayên hêzên serweran, polîtîkayên li ser bedena jinan ku tê meşandin; li ser jinan cudakariyê, tûndî û kuştina jinan dixin rewşeke asayî, wek tiştên ji rêzê û li hember jinan ku di saziyên giştî de cîh digrin re gef û tehdît pêşdixin.

Tirkiye ku alîgirê Peymana; Pêşîlêgirtina bi her cureyî cudakariya li hember jinê ya navneteweyî (CEDAW) û her waha alîgirê Peymana Konseya Ewrûpa (Peymana Stenbolê) ye ku; Tekoşîna li hember tûndiya li ser jinê û tûndiya nav malbatî de pêşî lêbigire; li ser vê esasî divê wekheviya zayendiya civakî pêk bîne. Di zagon û pêkanînên xwe de ewlehiya pêşîlêgirtina li hember hemû êrîş û tûndiyên li ser wekheviya jin û mêrî di her qadên jiyanê de pêk bîne soz daye û ew îmze kiriye. Bi vê minasebetê; di bin banê Wezareta Dadê de, bi navê 2.paketa Darazê de xebatên tê meşandin wek “şertê dozê” ku di navbera malbat û berxur (tuketici) de wekî ne lihevdukirinê wan, di qadên cuda de jî şertê serîlêdana navbeynkaran, bi awayeke eşkere binpênkirina wan Peymanan in.

Wekî huqûqê malbatê û hê gelek mijarên din jî, di xwe de dihewîne û bi sedemên dînamîkên li gor zagonan jî herî zêde kû pêdivî pê heye wekheviya jin û mêr e. Di cihê ku bi her awayî  tûndiya ser jinê ku ji alî mêr ve pêk tê, lihevdu anîna bi rêya navbeynkaran re, divê li hember derkevin, nepejirînin.

Peymana ku Tirkiye jî aligirê wê ye, li gor benda 48. Di bûyerên tûndî de, navbeynkarî û lihevduanîn jî tê de pêvajoyên neçarî çareseriyên alternatîfan qedexe dike.

Kedkarên Çapemeniya Hêja;

Di vê pêvajoya ku zext û tûndiya ser jinan zêdetir dibe, destkeftiyên wan kêm dibe de, ji bo jinan tevger hê dijwartir bibe jî, bi pêxam û hêza ku ji hevdu digirin bi rêxistin dibin, zêde dibin û bê westan tekoşîna xwe berdewam dikin.

Çawa ku Las Tesîs di cîhanê de li dijî tûndiya jinê bûye sembol, di Tirkiyê de xwepêşandanên reqaseyî lidarketin, polîsan bi tûndî êrîş kir û çalakgeran ji para ve kelepçe kirin û ew binçav kirin. Li hember xwepêşandaneke mafdar, aştiyane ku li hember kuştina jinan tê lidarxistin, bi vê awayî êrîşên tûndî tê bikaranîn; bi me nîşan dide ku parastina mafê jinan, şermezarkirina tûndiyê, daxwaza darizandina bersûcên tûndiya li hember jinan, tekoşîna li hember zor û zextên ser jinan tê kirin vê pergalê nerhet dike! Ev jî, carekî din li ber çava radixe ku; ev tûndî ne ferdî-munferîd e, bi awayeke pergalî û polîtîk e.

Di şûna ku li ser kuştî û yên dikuje kî ye/kî ne, derxin holê de; li ser tûndiya ku jin lê rast tê, ciyê lê ye, dem û şêweyê lixwekirina cil û bergên wê, rewşa jiyana wê ji xwe re dikin sedem. Da ku jinê li pişt deriyan bêdeng bihêlin. Wekî ku di her qadê jiyanê de çawa serweriya mêrî heye, her waha di aliyê darazê de jî di korîdorên dadgehan de rêgezên wan her dem di lehê mêr de, mekanîzma ya zayendparêziyê esas digirin. Bi saya jinên kedkar ku salonên dadgehan tije dikin, êdî ew huqûqa ku nayê bikaranîn bi liv û tevgera rayagiştî bala wan hat kişandin, ku pêvîste rêgezên zayenda civakî bibînin û li gor wê biryar bidin anî bîra wan.

Bi perdeya ‘xwekuştin in’ dixwazin rastiya bûyerê veşêrin û kujerê Şûle Çetîn ê ku negirtî dihat darizandin girtina wî û di encamê de cezakirina wî. Dîsa; ew zilamê ku Ceren Damarê qetil kiribû cezakirina wî û ji bo ku kujer cezayê kêm bixwe, hewildanên Parêzerê wî ji dervayê sînorên huqûqê tevgeriya, derbarê wî de ji aliyê Baroyê ve lêpirsîna disiplînê dan destpêkirin. Bi minasebeta ku kujerê Muzeyen Boylû xwe biparêze dixwazin doza wê bikşînin derekê din, ev daxwaza wan bi hewildanê rêxistina jinan hestiyariya rayagiştî pêk hat û ew daxwaz red bû. Oyku A. Ya ku xwendekara Fakulteya Huqûqê ye û hê gelek jinên din rastî destdirêjiya parêzerekî mêr hatine û ew parêzer hatiye girtin.  Ev bûyerê navborî û hê gelek bûyerên wek vana ku kêm be jî doz hatiye şopandin, faîlên wan hatine girtin û cezakirin tev bi tekoşîna jinên bi rêxistin in, ku rayagiştî hêşyar digrin. Divê tu car ji vê tekoşînê venegerin.

Kedkarên Çapemeniya Hêja

Wekî ku tê zanîn, di 27/02/2020î de li gor daxuyaniya fermî li Îdlibê 33 leşkeran jiyana xwe jidest dane. Li ser vê bûyerê penaberên li Tirkiyê ne, ew birine deriyê sînor û çend navendên rêkirinê valakirine. Penaberên ku ji wan ciyên hatine valakirin bi kelekên ser avê xwe berdane ser deryayê. Di nav van penaberan de; Qumatek, Zarok, Jin, Kal û Pîr jî hatine dîtin.

Di encama bikaranîna vê polîtîkaya şer de, ku neçarî koçberiyê dibin, ji welatê xwe vediqetin ji koçberên mêr cudatir ku jin pê re rû bir û dimînin,  ev in; Weke ku di her qada jiyanê de çawa mexdûr dibin, dîsa di vê rewşê de jî herî zêde têne ecilandin, rastî tûndiyan tên, cudakariya zayendî re rû bi rû dimînin, tengav dibin jin in. Sedemên ev pêkutî û pêkanînên dermirovahî ji ber ku bi sed salan e li ser bedena jinan feraseta milkî, êrîşên zayendî wek çek tê bikaranîn in. Rûyê ku di şer de nayê xuyakirin rewşa koçberên jin in. Jin, ligel wendahiya xizmên xwe bi tiştên wek; tunebûn, xizanî, birçîbûn pê re nexweşiyên bi enfeksiyon, tendurustiyeke ne bi rêk û pêk, kêşeya ziman, biyanîbûna ji çandê re, rasthatina êrîşên zayendî û fizîkî, di temenê biçûk de zewicandin, kirîn û firotina jinan ya bi peran û weke ducanîbûna  ji dervayê vîna wan pirsgirêkan dijîn. Em jin; li hember van kiryarên ku rê li ber binpêkirinan vedike em bana rayedaran dikin ku êdî bikevin dewrê, rista xwe bilîzin dibêjin.

8ê Adarê Roja Jinên Kedkarên Cîhanê, ku vê rojê bûye sembola tekoşîna jinan; çalakiyên ku îsal lidarkevin me diyarî Gulîstan Doku ya ku li Dêrsimê bi awayeke şik û bi guman wenda bûye û ev bi rojane agahî jê nayê stendin dikin.  Ji ber vê me starta çalakiyên xwe ji Dêrsimê dest pê kir û em li vir radigihînin ku heta Gulîstan Doku neyê dîtin em ê şopdarê vê dozê bin û hesab ji kiryaran bipirsin.

Em Endamên Navenda Pêkanîn û Şêwirmendiya Mafên Jinan yên Baroya Amedê; li hember rakirina destkeftiyên me bi rêya huqûqî ku ji zagonan radikin, mafê jinan desteser dikin, li hember her cureyê tûndiyê, nemaze tûndiya medyayê ku wek rewşeke asayî dide xuyakirin, bi awayeke pergalî di aliyê aborî de lawazkirina jinan, kêmkirina mafê nefeqeya jinan, li hember hepiskirina jinê ya li malê de, bi awayeke polîtîk jinan ji kar dûrdixin, qutkirina jinan ya ji civakê, kujerên jinan û pêkanîna cezayê derbarê tecawizkaran de ku li ser navê ‘rewşa baş’ û ‘engizkirineke neheq’ dixwazin cezayê herî kêm bidin faîlan û bila baş were zanîn ku di derbarê binpêkirina mafê jinan de em aliyek in û careke din jî bi rayagiştî re parvedikin.Dîsa; jinên neçarî xwekuştinê hatine kirin, jinên di oxira tekoşîna jinan de yên jiyana xwe ji dest dane em wan bi rêzdarî bibîr tînin û Roja Jinên Kedkarên Cîhanê li  hemû jinan pîroz dikin.

Navenda Pêkanîn û Şêwirmendiya Mafên Jinan yên Baroya Amedê

Av. İrem YILDIZ;

BASINA VE KAMUOYUNA

                                    “Erkekler öldürdüğünde yaşamı korumak biz kadınlara düşer”

                                                                                                                      Clara Zetkin

Değerli Basın Emekçileri;

8 Mart 1857’de New York’ta tekstil fabrikasında çalışan kadın işçilerin insanca yaşam ve çalışma koşulları için yaptıkları grevi ve 1908’de ‘ekmek ve gül’ sloganı ile işçi kadınların başlattıkları direnişi onurlandırmak için 1910’da toplanan Uluslararası Emekçi Kadınlar Konferansı’nda, 8 Mart'ın “Dünya Emekçi Kadınlar Günü” olarak kutlanması kabul edilmiştir.

Kadınların ölmeyi göze alarak verdikleri mücadelenin yıldönümünde, kadın dayanışması ve mücadelesinin simgesi olan bu günde kadınlar bütün renkleriyle taleplerini hep birlikte haykırmakta, karar alma organlarında, istihdamda, eğitimde, yer alabilmek için patriarkaya karşı omuz omuza mücadele etmektedir.

Toplumun her alanına yayılan ve siyasi iktidar tarafından desteklenen kadına yönelik ayrımcılık ve toplumsal cinsiyet eşitsizliği sebebiyle şiddet eylemleri her geçen gün artmaktadır. Bu artışta, kadına yönelik politikalarda sistemli bir geriye gidişin, dini referanslar dikkate alınarak yapılan kanuni düzenlemelerin etkisi büyüktür. İkinci yargı paketi olarak bilinen yasa tasarısında yer alan “çocuk istismarına evlilik yolu ile af” düzenlemesi ile çocuk istismarının ve küçük yaşta evliliklerin meşru kılınması amaçlanmakta; suç mağduru kız çocuklarının tecavüzcü ile evlendirilmesinin önü açılmak istenmektedir. Evlenme koşullu her düzenlemenin kız çocuklarının sürekli mağduriyetine yol açacağı su katılmaz bir gerçektir.

Kadınları kontrol altında tutma gayesi ile hareket eden ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin önünü açan kurumların başında gelen Diyanet İşleri Başkanlığının, aile içi sorunları çözme amacıyla kurduğu “Aile ve Dini Rehberlik Bürolarında” şiddete uğrayan kadınlara verdiği tavsiyeler kadın hakları için verilen mücadeleyi zorlaştırmaktadır. Kadının asıl görevinin annelik ve esas yerinin ev olduğu algısı yaratılarak sosyal yaşamda yer alması kısıtlanmaktadır. Egemen güçlerin söylemleri ve fetvalar, kadın bedeni üzerinden yürütülen politikalar kadınlara yönelik ayrımcılığı, şiddeti ve kadın cinayetlerini sıradanlaştırmakta, kadınların kamusal alanda var olmalarına ilişkin ciddi tehdit oluşturmaktadır.

Türkiye, tarafı olduğu Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi (CEDAW) ve Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi (İstanbul Sözleşmesi) gereğince toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamayı, yasalarda ve uygulamada kadın-erkek eşitliğini sağlamaya yönelik her türlü önlemi almayı taahhüt etmiştir. Bu nedenle; Adalet Bakanlığı nezdinde yürütülen ikinci yargı paketi çalışması ile getirilmesi planlanan aile hukukunda arabulucuya başvuru şartı açıkça sözleşmeye aykırıdır. Aile hukuku gibi içinde birçok konuyu barındıran ve dinamikleri sebebiyle kanunlar nezdinde de kadın erkek eşitliğine en çok ihtiyaç duyulan, kadına yönelik erkek şiddetinin her türünün hissedildiği bir alanda arabuluculuğa yer verilmemelidir.

Türkiye’nin taraf olduğu İstanbul Sözleşmesi’nin 48. Maddesi şiddet eylemlerinde arabuluculuk ve uzlaştırma da dahil zorunlu alternatif çözüm süreçlerini yasaklamaktadır.

            Değerli Basın Emekçileri;

Kadınların kazanımlarının zayıflatıldığı, kadınlara yönelik baskı ve şiddetin arttığı bu süreçte, hareket etmek kadınlar için daha zorlu bir hale gelse de kadınlar birbirlerinden aldıkları güç ve ilhamla örgütlenerek, çoğalarak mücadelelerine yılmadan devam etmektedirler.

Nitekim dünyada kadına karşı şiddetin simgesi haline gelen Las Tesis’in dans gösterisi Türkiye’de polis tarafından şiddet kullanılarak dağıtılmış ve eylemciler ters kelepçe takılarak gözaltına alınmıştır. Kadın cinayetlerini protesto etmek için yapılan haklı ve barışçıl bir toplantıya şiddet uygulanarak müdahale edilmesi göstermektedir ki kadınların yaşam hakkını savunmak, şiddeti protesto etmek, sorumluları göreve çağırmak, erkek egemen sistemi rahatsız etmekte şiddetin münferit ve kişiler arası değil politik olduğunu bir kez daha gözler önüne sermektedir.

Failin fiilini tartışmak yerine kadının şiddete uğramasına, bulunduğu yeri ve zamanı, giyiniş biçimini, yaşam tarzını mazeret göstererek; davaları kapalı kapılar ardında, sessiz sedasız görmeye çalışan, ilkeleri daima erkek failler lehine işleten cinsiyetçi yargı mekanizması, her alanda olduğu gibi adliye koridorlarında da adalet talebini ısrarla savunan, işlemeyen hukuki süreci işletmek için kamuoyunu harekete geçiren, duruşma salonlarını dolduran kadın örgütleri sayesinde artık kararlarını toplumsal cinsiyet ilkelerini dikkate alarak vermesi gerektiğinin farkına varmıştır.

Şule Çet cinayetinin, intihar perdesi ile üzeri örtülmeye çalışılırken katillerinin tutuklanması ve en nihayetinde cezalandırılması, Ceren Damar’ı katleden erkeğin ceza alması ve daha az ceza almasını sağlamak amacıyla savunma sınırlarını aşan müdafii hakkında baro tarafından disiplin soruşturmasının başlatılması, Müzeyyen Boylu’yu katleden sanık müdafiinin davaya katılımı azaltmak ve dosya takibini zorlaştırmak maksadı ile davanın başka yere taşınması talebinin reddedilmesi, hukuk fakültesi öğrencisi olan Öykü A.’ya ve bir çok kadına cinsel saldırıda bulunan erkek avukatın tutuklanması gibi örnekler, kadın örgütlerinin kamuoyu oluşturarak verdikleri mücadeleden ve kazanımlardan asla vazgeçmemelerinin sonucudur.

            Değerli Basın Emekçileri;

Bilindiği üzere 27/02/2020 tarihinde resmi açıklamalara göre İdlib’de 33 askerin yaşamını yitirmesi üzerine Türkiye’de bulunan sığınmacılar sınır kapılarına götürülmüş ve bazı gönderme merkezleri boşaltılmıştır. Sınır kapılarına yığılmış olan sığınmacıların botlarla denize açıldığı, bunların arasında bebek, çocuk, yaşlı ve kadınların olduğu da görülmüştür. Uygulanan savaş politikaları sonucunda evlerinden ayrılmak zorunda kalan mültecilerin yarısından fazlasını oluşturan mülteci kadınlar, erkeklerden farklı olarak toplumsal cinsiyet eşitsizliği nedeniyle de şiddete ve ayrımcılığa maruz kalmaktadır. Toplumun kadın bedenine yönelik mülkiyet algısı kadınlara yönelik cinsel saldırının yüzyıllardır bir savaş silahı olarak kullanılmasının başlıca nedenidir. Savaşların görünmeyen yüzü olan mülteci ve sığınmacı kadınlar yakınlarını kaybetmelerinin yanı sıra yoksulluk, açlık, enfeksiyon hastalıkları, düzenli sağlık bakımı alamama, dil sorunu, kültüre yabancı olma, cinsel ve fiziksel saldırılar, erken yaşta evlendirilme, satılma, istenmeyen gebelik gibi ciddi sorunlar yaşamaktadırlar. Biz kadınlar pek çok ihlale yol açacak bu gidişatın durdurulması için yetkilerin devreye girmesi çağrısında bulunuyoruz.

Kadın mücadelesinin sembolü olan 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü etkinlikleri bu yıl şüpheli bir şekilde kaybolan, günlerdir kendisinden haber alınamayan Gülistan Doku için Dersim’de başlatılmış ve kadınlar hep beraber Gülistan Doku’nun nerede olduğunu sormuştur. Bizler de buradan Gülistan Doku bulunana dek olayın takipçisi olacağımızı yineliyoruz.

Diyarbakır Barosu Kadın Hakları Danışma ve Uygulama Merkezi üyesi kadınlar, kadın kazanımlarını hukuken ortadan kaldıracak yasal düzenlemelere, kadınların haklarını gasp etmeye yönelik her türlü girişime, medyanın şiddeti olağanlaştırmasına, sistematik şekilde ekonomik olarak güçsüz bırakılan kadınların nafaka haklarının kısıtlanmasına, kadını eve ve aile içine hapseden, siyasetten, iş hayatından, sosyal hayattan uzak tutmaya çalışan söylemlere, kadın katillerine ve tecavüzcülere uygulanan “iyi hal” ve “haksız tahrik” indirimlerine izin vermeyeceğimizi, kadının insan hakları ihlallerinde taraf olduğumuzu bir kez daha kamuoyu ile paylaşıyoruz. Öldürülen, intihara sürüklenen, kadın mücadelesi uğrunda hayatını kaybeden kadınları saygıyla anıyor ve tüm kadınların Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nü kutluyoruz.

Diyarbakır Barosu Kadın Hakları Danışma ve Uygulama Merkezi