25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Mücadele Günü...

24.11.2017

            JI KEDKARÊN ÇAPEMENİYÊ ÊN HÊJA Û JI RAYA GIŞTÎ RE

Her sê xwişkên bi navên Patria Mercedes, Minerva Argentina û Maria Teresa (xwişkên mirabelan) li welatê xwe Komara Domînîkê, ji berk u li hember dîktatoriya Trujillo di qada azadiya sîyasî bi awayeke biryardar têkoşiyane; pirî caran li zindanan hatine dîlgirtin û îşkence li wan hatiye kirin. Dawiyê, di 25ê mijdara sala 1960an de, dema ku xwestine biçin dîtina hevserên xwe yên di girtîgehê de, rêya wan hatiye girtin û bi zorê ji erebê hatine peya kirin, pey de van kesan tecawizê wan kirine û bi îşkenceyê wan qetl kirine.

Li ser biryara ku di sala 1999an de ji aliyê Netewên Yekbûyî hatiye girtin, roja 25ê Mijdarê her sal wek “Roja têkoşîna li hember tundiya li dijî jinan û piştgiriya navnetewî” tê bi bîr anîn. 25ê Mijdarê, roja çalakiya jinan ‘a li hember newekheviya zayendiya civakî, cihêkirin, tundiya civakî ya patrîarkal, tundiya nav-malî, şer, nijadperestî û pergalên ku jinan û mafên wan tune dikin’ e.

“Peymana Konseya Ewropayê Di Derbarî Têkoşîn û Ber Lê Girtina Tundiya Nav-malî û Ya Li Hember Jinan” ji aliyê Tirkiyê ve hatiye imze kirin û di 29ên mijdara sala 2011an de ketiye meriyetê. Pey re, “zagona bi numreya 6284 a di derbarî ber lê girtina tundiya li hember jinan û parastina malbatê” ji aliyê Meclîsê di 8ê adara 2012an de hat qebûl kirin. Lê ligel hemû van pêşketinan, nêzikbûna ku tundiya li dijî jinan wek pirsgirêkeka asayîşê dibîne û pirsgirêkên sepandinan berdewam kirin. Digel van peyman û zagonan hê jî li Tirkiyê her roj jin tên qetlkirin. Tirkiye yekem dewlet e ku Peymana Stenbolê ya Konseya Ewropayê imze kiriye. Lê belê, heta niha di çarçoveya vê peymanê de” planên çalakiyên bilez” ên di derbarî têkoşîna tundiya li dijî jinan de nehatine sepandin. Tenê imzekirina peymanê ne bes e. Tişta giring ew e ku standartên peymanê bi zagon û sepandinan bêne şênberkirin. Verastkirinên zagonî diguherin lê tundî herî diçe zêdetir dibe. Jina ku dixwaze ji tundiya bav-mêr-heval-karsaz û hwd. bireve, xwe diavêje darazê lê vê carê bi tundiya darazî re rû bir û dimînin.

Dema em li daneyên sala 2017an ên lêkolînerên sivîl dinêrin; dibînin ku mêran di deh mehên ewil ên sala 2017an de 240 jin û keçên zarok kuştine, dest dirêjiya 77 jinan kirine, li 286 keçikên zarok îstismara zayendî kirine û li dijî 338 jinan tundiyê kirine.

Li gor îro li gorî daneyên jimêreka bîrdarî, di 5 salên dawî de di sala 2012an de 141, 2013an de 287, 2014an de 292, 2016an de 278 û 2017an de 286 jin hatine qetlkirin.

Yek ji encamên kuştina jinan ew e ku bebek û zarokên bê xwedî mayî pirî caran mecbûr dimînin ku li wargehan, heta li kolanan bijîn. Pergal di kesayeta jinekî an zarokekî de derbê li siberoja hemû civakê dixe. Bingeha civakê jin e û her ku jin azad dibe civak jî têdigihîje. Bêriya ku tundî pêk were ji bo ber lê bê girtin; divê projeyên bi bandor bên bipêşxistin.

Mexdûrên tundiya zayendî ji ber ku navendên rasterast alikariya jinan dikin tune ne, li ber gelek deriyan digerin. Bi raporên ku ji aliyê zanîngehên xwedî heman taybetmendiyan hatine amade kirin paxav nayê kirin û ji bo ji nû ve muayneya jinekolojîk bikin; wan careke din dişînin Saziya Bijîşkiya Edlîyê. Li vir digel pîvanên zanistî têne guhdarkirin û bi imzeyên kesên di vê mijarê de ne pispor in, piştî demeke dirêj tespîta zerarê tê kirin. Ji ber ku destûr naye dayîn ku ducanîtiyên wek encama êrîşa zayendî çêdibin, bi daxwaz û erêdayina wan bê bidawî kirin, ev mexdûran careke din li rastî awayekî din a tundiyê tên.

Her wiha mexdûrên zarok di dema lêpirsîn û darizandinê de dîsa tên darizandin, ji ber sepandinên şaş ên zagonî xesara wan zêdetir dibe û zerarên nû yên ku nikarin bên telafî kirin di zarokan de peyder dibin. Pirî caran, paxav bi nêrînên zanistan jî nayê kirin.

Bi rêya saziyên medyayê jî tundî û tunekirinên li dijî jinan meşrû tên nîşandan. Amûrên medyayê bi saya rêzefîlmên populer, nûçeyên rûpela 3yan a rojnameyan, reklam û kartûn-fîlman cihêkirinên zayendî dikin. Kartûn-fîlmên ku zarokên biçûk didin ber xwe û tundiyê wek tiştekî ji rêzê nîşan didin û bilind dikin, bêyî kontrol û venêrînê nava rojê hem adi her saetî de têne weşandin. Weşanên medyayê ên di derbarê tacîza zayendî û tecawizê de dibin sedem ku mîtên wek “jin mêran ji rê derdixin, şaşîtiya jinê ye, jin dixwaze ku tecawizê wê bê kirin, jin derewa dike, kesê tecawizker xwediyê nexweşiyek e ku nikare nihçik^n xwe yên biyolojîk û psîkolojîk kontrol bike” pêk bên.

Ji ber îlankirina OHALê û dest li ser dayinên kayyûman ên li ser şaredariyan, di qada mafên jinan de paşketin pêkhatine. Şert û mercên OHALê hatine wê astê ku qada civakî de li her dema jiyana rojane ya jinan mudaxele tê kirin, mafên ku bi têkoşîna salan a jinan hatine bi dest xistin ji destê wan hatine standin û ji alî civakî, sîyasî, çandî, mafzanî û têkoşîna li dijî tundiyê,  jinan bi paş xistine. Wek encama polîtîkayên dewletê yên nêrîn, ji ber ku şort li xwe kirine, bi şev derketine devre, ji berk u li wesayîtên veguhestina komelî siwar bûne, jin her roj li rastî êrîş û tehdît û tacîzên mêran an jî erkdarên ku hêza giştî bikartînin, tên. Pê re, di girtîgehan de jî tundî û kiryarên nebaş ên li dijî jinan her roj zêdetir dibin. Her wiha binçavkirin û girtinên li dijî jinên ducanî û bi memik jî zêde dibin, ji ber vê sedemê jin û zarok bi awayekî giran mexdûr dibin.

Daxwazên me ên ji bo ku li ser navê Navenda Şêwirdarî û Sepandina Mafên Jinan a Baroya Amedê tevlî dozên di derbarî tundî û qetlkirinên jinan bibin; ji aliyê dadgehan ve bi henceta ku îxtimala rasterast zerardîtina ji ber sûcî tune ye, têne redkirin. Bi vî awayî, jinên ku dema dijîn bê parastin têne hiştin, piştî ku tên qetlkirin jî bê parastin têne hiştin.

Di roja 25ê Mijdarê “Roja têkoşîna li hember tundiya li dijî jinan û piştgiriya navnetewî” de, em her beşên civakê ji bo têkoşîna li hember tundiya li ser jinan û ji bo yekîtiyê vedxwînin û bi rêzdarî bi çapemenî û raya giştî re didin zanin kum e hêviya xwe ya ji bo jiyaneke wekhev, bê tundî, li gor rûmeta mirovatiyê wenda nekiriye û em ê di vê mijarê de têkoşîna xwe ya hiqûqî bidomînin.

Baroya Amedê

Navenda Şêwirdarî û Sepandina Mafên Jinan

                        DEĞERLİ BASIN EMEKÇİLERİNE VE KAMUOYUNA;

                         Dominik Cumhuriyeti’nde Trujillo diktatörlüğüne karşı ülkelerinde siyasal özgürlük adına kararlılıkla mücadele ettikleri için diktatörlük tarafından pek çok kez hapsedilip, işkenceye maruz bırakılan  Patria Mercedes, MinervaArgentina ve Maria Terasa isimli üç kız kardeş (Mirabel kardeşler) 25 Kasım 1960'da hapishanedeki eşlerini ziyarete gittikleri sırada arabalarından zorla indirilerek tecavüze uğramış ve işkenceyle katledilmişlerdir.

                        Birleşmiş Milletlerin 1999’daki Genel Kurulu’nda alınan karar ile her yıl Mirabel kardeşlerin öldürüldüğü gün olan 25 Kasım tarihi "Kadına Yönelik Şiddete Karşı Mücadele ve Uluslararası Dayanışma Günü" olarak anılmaktadır. 25 Kasım, toplumsal cinsiyet eşitsizliğine, ayrımcılığa, ataerkil toplumsal şiddete, aile içi şiddete, savaşa, ırkçılığa ve kadınları, kadın haklarını yok sayan sistemlere karşı kadınların eylem günüdür.

                        Türkiye, “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi”ne taraftır. Sözleşme, 29 Kasım 2011 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Devamında Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair 6284 Sayılı Kanun, TBMM tarafından 8 Mart 2012 tarihinde kabul edildi. Ancak, tüm bunlara karşın, kadına yönelik şiddeti asayiş sorunu olarak ele alan yaklaşım ve uygulama sorunları devam etti. Sözleşmelere ve yasaya rağmen, Türkiye’de hala her gün kadınlar öldürülmektedir. Türkiye Avrupa Konseyi İstanbul Sözleşmesinin ilk imzacısıdır. Ancak bugüne dek İstanbul Sözleşmesi kapsamında kadına yönelik şiddetle mücadeleye ilişkin Acil Eylem Planları uygulanmamıştır. Sadece sözleşmenin imzacısı olmak yetmez. Önemli olan sözleşmedeki standartların yasaya ve uygulamaya yansımasıdır. Yasal düzenlemeler değişmekte ancak şiddet hız kesmeden artmaktadır.Baba- Koca- Erkek Arkadaş- Patron vs Şiddetinden Kaçan Kadın Yargıya sığınmak istemekte ancak yargının şiddetiyle de karşı karşıya kalmaktadır.

                        2017 yılı  Sivil araştırmacıların verilerine baktığımızda; 2017’nin ilk 10 ayında erkeklerin 240 kadın ve kız çocuğunu öldürdüğü, 77 kadına tecavüz ettiği, 286 kız çocuğuna cinsel istismarda bulunduğu, 338 kadına şiddet uyguladığı korkunç bir tablo ile karşı karşıya kalmaktayız.

        Bugün itibariyle son 5 yıla baktığüımza 2012 yılında 141 kadın, 2013 yılında 287 kadın, 2014 yılında 292 kadın, 2016 yılında 278 kadın, 2017 yılında da 287 kadın öldürülmüştür.

                        Kadın katliamlarının bir diğer sonucu ise sahipsiz kalan bebek ve küçük yaştaki çocukların çoğu zaman yurtlarda hatta sokaklarda yaşamak zorunda kalmalarıdır. Sistem bir kadın veya bir çocuk şahında tüm toplumun geleceğine darbe vurmaktadır. Toplumun temeli kadındır ve kadın özgürleştikçe toplumlar bilinçlileşir. Şiddet oluşmadan önce önlemeye yönelik etkili projeler geliştirilmelidir.

                        Cinsel şiddet mağdurları, hizmetin doğrudan kadına sunulduğu merkezler olmadığından pek çok kapı dolaşmak zorunda kalmakta, aynı özelliklere sahip Üniversite tarafından düzenlenen adli tıbbı raporlar dikkate alınmaksızın yeniden Adli Tıp Kurumu’na gitmeye zorlanarak yeniden jinekolojik muayeneye maruz bırakılmakta, bilimsel ölçülere uygun olmayacak biçimde dinlenmekte ve konu ile ilgisi olmayacak uzmanların imzası ile olaydan çok sonra zarar tespiti yapılmaktadır.

Cinsel saldırı mağdurlarının suç sayılan eylem sonucu gebeliklerine istek ve taleplerine rağmen son verilmemesi ise başka bir şiddet biçimi olarak kadınların karşısına çıkmaktadır.

                        Yine henüz çocuk yaştaki cinsel şiddet mağdurları soruşturma ve yargılama sırasında adeta yargılanmakta olup uğranılan zarar yasa uygulayıcıların hatalı yaklaşımları nedeniyle daha da artmakta ve çocukta telafi edilmeyecek yeni zararların oluşmasına yol açmaktadır, çoğu zaman bilim insanlarının aksi yöndeki görüşlerine dahi itibar edilmemektedir.

                        Kadına yönelik şiddet ve kıyımları meşrulaştıran diğer ayak ise medya kuruluşlarına aittir. Nitekim medya araçları gerek popüler dizileri, 3. sayfa gazete haberleri, reklamlar ve gerekse çizgi filmler de bile cinsiyet ayrımcılığı göze çarpmaktadır. Okul çağı çocuklarını hedefleyen ve şiddeti olağanlaştıran ve yücelten çizgi filmler denetimsiz olarak günün her saatinde yayınlanmaktadır. Medyada cinsel taciz ve tecavüz kurbanı kadınlara ilişkin yayınlananlar tecavüze dair; Kadın baştan çıkarmaktadır, Kadının hatasıdır, Kadın tecavüze uğramak istemektedir, Kadın tecavüze uğradığına dair yalan söylemektedir,  Tecavüzcünün psikolojik ya da biyolojik olarak dürtülerini kontrol altına alamamasına yol açan bir hastalığı vardır şeklinde mitler oluşmasına neden olmaktadır.

                        Ülkede OHAL’in ilan edilmesiyle ve belediyelere kayyumların atanması sonucu kadın hakları alanında gerilemeler olmuş, OHAL koşulları toplumsal alanda kadınların günlük yaşamının her anına müdahale eden, kadınların yıllarca verdikleri mücadele ile kazandıkları hakları ellerinden alan, kadınları sosyal, siyasal, kültürel, haklar ve şiddetle mücadele bakımından gerileten bir boyuta taşımıştır. Devletin eril politikalarının sonucu olarak; şort giydiği için, gece sokakta olduğu için, toplu taşıma araçlarında seyahat ettiği için kadınlar her gün ya erkeklerin ya da kamu gününü kullanan kolluk görevlilerinin saldırı, tehdit ve tacizlerine maruz kalmaktadırlar. Buna bağlı olarak cezaevlerinde de kadınlara yönelik şiddet ve kötü muamele her geçen gün daha da artmaktadır. Ayrıca gebe kadınlar, emziren kadınlar ve loğusa dönemindeki kadınlara yönelik gözaltı ve tutuklamalar sıkça yaşanmakta bu şekilde kadınlar ve çocuklar açısından büyük mağduriyetler yaratılmaktadır.

                        Diyarbakır Barosu Kadın Hakları Danışma Ve Uygulama Merkezi olarak kadına yönelik şiddet ve kıyım dosyalarında katılma taleplerimiz mahkemelerce suçtan doğrudan zarar görme ihtimalinin bulunmadığı gerekçesi ile reddedilmektedir. Bu şekilde de hayatta iken savunmasız bırakılan kadın, katledildikten sonra da savunmasız bırakılmaktadır.

                        25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele ve Dayanışma Günü’ nde kadına karşı şiddet ve istismarlara karşı mücadelede toplumun her kesimini mücadeleye ve birlik olmaya davet ediyor,  insan onuruna yakışır, şiddetten uzak ve eşit bir hayat umudumuzu yitirmediğimizi ve bu konuda hukuksal mücadelemizi devam ettireceğimizi Basına ve kamuoyuna saygı ile duyuruyoruz. 22.11.2017

  Diyarbakır Barosu

Kadın Hakları Danışma Ve Uygulama Merkezi(KADUM)