Page 106 - CMK Görevlendirmeleri İçin Uygulamada Rehber El Kitabı

CMK GÖREVLENDİRMELERİ İÇİN UYGULAMADA REHBER EL KİTABI
NOT: Kanun maddesi, sadece soruşturma aşamasından bahsettiği
için kovuşturma aşamasında tutukluluk incelemelerinde müdafi veya
sanığın hazır bulundurulması zorunluluğu yoktur. Ancak, tutukluluk
halinin devamına yönelik kararlar, tutuklunun öznel durumunu da
değinecek şekilde gerekçeler içermelidir. Bu nedenle kişinin dinlen-
mesi gerektiğini düşünmekteyiz. Kovuşturma aşamasında da mahke-
meden, tutukluluk incelemelerinde müdafi veya sanığın dinlenmesini
talep etmenizi öneririz.

 AİHS m. 5/4, tutuklu kişinin, tutukluluğunun makul aralık-
larla gözden geçirilmesini isteme hakkını da kapsamaktadır
(AİHM, Hirst/Birleşik Krallık, B. No: 40787/98, 24/7/2001).
 Başvurucunun tutukluluk incelemeleri kapsamında, 18 ayı
aşan bir süre boyunca hakim/mahkeme önüne çıkarılmaması ve
tutukluluğa yönelik itirazlarını, tutuklamaya dayanak olan delil-
lerin içeriğine veya nitelendirilmesine yönelik iddialarını, lehine
ve aleyhine olan görüş ve değerlendirmelere karşı beyanlarını,
tahliye taleplerini hâkim/mahkeme önünde sözlü olarak dile
getirmesine imkan tanınmaması OHAL döneminde de “duru-
mun gerektirdiği ölçüde” bir tedbir olarak değerlendirilmemiştir
(AYM, Erdal Tercan [GK], B. No: 2016/15637, 12/4/2018).

 Anayasa Mahkemesine göre; tutukluluk durumunun du-
ruşmasız olarak incelenmesi “silahların eşitliği” ve “çelişmeli
yargılama” ilkeleri ile bağdaşmamaktadır. Tutukluluk durumu-
nun 7 ay 2 gün (AYM, Mehmet Halim Oral, B. No: 2012/1221,
16/10/2014; AYM, Ferit Çelik, B. No: 2012/1220, 10/12/2014)
ve 3 ay 17 gün (AYM, Ulaş Kaya ve Adnan Ataman, B. No:
2013/4128, 18/11/2015) boyunca duruşma yapılmaksızın dosya
üzerinden yapılan incelemeler sonucunda verilen kararlar ile de-
vam ettirilmesinin Anayasa›nın 19. maddesinin 8. fıkrasını ihlal
ettiği sonucuna varmıştır.

105