Page 145 - - Diyarbakır Barosu Herkes İçin Adalet Projesi Sonuç Raporu

işkmce yasağl kuıaİ, savaş durumu da dahit olmaİ üzere hiçbt şkilde hukuia uygun olarak
görülm€miştir. (AiHs md. 15; Cenevre &izleşmelen ortak madde: 3; TC Anayasası md. 15)

Türkiye'nin 1988 yllında 3441 saytlı yasa ite onayladlğı ve 10_08,1988 tarihind€ Resmi Gazete
yay,nlanank yü.ürlüğe girerr bu nedefı]e Anayasa'nin 90. maddesin€ göre kanun hükmünde olan,
"Işkenceve ve Diğer zalimane, Gayİiinsani veya Küçültiicü Muamele veya Cezaya Karşı BirIeşmiş
Milletler siizl€şmesi"nin 1. maddesinde "işfterrce teriıni, bir kişi ıizelinfu k sıtlı biçimde u!|ulanan 1Je o
kişid€n yahul üÇüncü kişiden bil?i edinnek yahut itirof elde etnek o kişinin la da nçnncü kişinii
serçekleştirdiği yahut ierÇekleştildiği den şi)Phelenilen eltenden ötıtü cezilandınn!ık; va da o kbiyi ya da
üçüncü kişiyi kofkutmak yahul yıldırmak]sindilmek için; yo düü Lynüficrlığın herha 8i bir tijrüne dıyğ an her
han|i bn nedüle, bil kamu iörcılisi la da lesmi sı|atla hareket .den bi başkı kinıi tarafndan bizzat yahut

ierck fzikel gerelc*
bu kifiselerin teşaiki yo da rlzosı yahut düt bu eyt?mi onaulafiası \urchyle yapnan ue
fianelli/zihinsel ağır aü ıa ,lt,İap l)efen he angi bı eyten'' olarak tanlmlanmıştıri Her ne kadar bu
sirzIeşme TBMM'nin onayladlgı ve Resmi Gazetede yürürlüğe girerek kanun hiiıkmane dönüşmüş
koliui biİimlerinin
:1s:9a.8eI_ek 8el€kse yaİgı makamlarının uluslararası sözleşmeleri ve iç
hukuktaki düzenlem€leri maalesef göz önünde butunduma ihtiyao hissetmedikIeri bilinen bir
rrçekliktir.

Kaslm 1998 de yüIürlüğe
__ .1 &iIerr 1l. Pmtokol ile değiştirilen ve yeniden düzerılenen insan
Haklan AvruPa siizleşmesinin 3 iincü maddesinde ise "rıif urnse
4ı<mceye, irısani* dlfl ya da
onur lırıo ceza veya işlemlere tabi fufulamaz'' denmektedir. sozıeşmetlı a iincü maddesiyle
|"T:," qlln, karşısnda DevJetıı yij}ürrı]iilüklen yer almaitadır. Siizleşnenin 3 üncü
madd€slfun Devlete üç ttir yükiimlüIük yüklediği törülmektedir. Birincisi, Devlet kim§eyi
j:,T::I:l Veya aşağllayıcı muamele veya cezaya tabi futmamalıdlİ.. (negatif
. ,.1:l],| ..|şl
}.uk!rrılulır},). lkincisi. Devlet bireyl€rin 3 üncü madde ile yasak]anan eylem ve davranışIann
mağduİu olmasmü önlemek için önlemler almak]a yükümlü;ü, 1pozitr frtıimltıiiı). ıevıetin
8enel koruma yüküm]ülüğiine bağL üçijncii yükümlülük ise, oeuı"'tin işt"n."yı ir,"un]ık dışı veya
aşağılayıcı muameleyi etkili biİ şekild€ soruşfurma ve koulşfurma yrtil-ı,iıdgü;. (soruşfurma
yükümrülüğü).

Mart olaylaİı iie ilgili ola.ak
..28 8özalttna alınan ve ifadelerinin a]tnmasl amaoyla 31 Mart 2006
tarihinde Diyarbakır Cunüuriyet Başsavohğ'na sevk edilen, yaşlan 12 ı" ıe a.giş".t ,
-.",ria"
alh çooğun di[ıü; tötiirütdüueri küuuk biIimlerinde ( özelliue Çarşl roİs amiriığ
1 çnıçpıaı<
so},ulma, arkadan bantlanmasr, girzlerinin kaPahlmasü, ."g.i * ı" ıslatmi, ısıaı ueton
.ellerin
zeminde bekletme, dayaİ, hakareL sörıne, yemek t.ıiıi tir pozlsyonaa uzun süİeli
".r."-u,
bekletme ve uykusı.ız brakma &ibi işkence yönterr]erine maruz kaıa*iaruu ıfade etmişIerdiİ.
olayların devarnr ve töz alhlann artmasl ile Diyarbaİır Cuİrüuriyet aa""".ı,|;"" sevk edilen
O:ğ:., ,T* ve yetişkinlerin büyijt çoğunluğu da .yn, şrila" '4l..".ey" ,l-Jtl""- lr"a"
etmişIerdir,

. Devletiry vatanda§larınr bizzat kendi görevlileİiyle üşlence gıbi hukuk dışt ve aAlr tiile maruz
bırakması kabul edilemez bulunmaktadf. zira 2s tviart o]aylan"sııasına" yğr" a.6şlt
"".
toPium kuruluşianrun da önlenmesi / etkili soruşfurma yürütiiimesi iı"'iıgn i"r"l".., "itı
bulunduğu jşkence ve kötii muamele'' uygulamalan konusıında; ç"g"a,

"taraf olduğu uluslar aİası §özleşmelerin yant sıra iç hukukunda işkence suçunu tanımlayan ve
işlenmesi halinde ağır yaPtınmlar öngördüğii de hahrlahlaraİ''

l]5