Page 73 - Uygulayıcılar İçin Mağdur Çocuklara Hukuki Destek El Kitabı

Çocuk Adalet sistemi Açıslndan Diyarbokır Çocuk Mahkemelerinde qörüImekte olan Davalarm Dekrlendirilmesi

I- GENEL oLl\RAİt

Kanunla ihtilafa düşen çocuklann yargılama usullerine ilişkin kurallar;
BM Çocuk Haklanna Dair Sözleşmesinde ve Birleşmiş Milletler Çocuk Ada]et
Sisteminin Uygularrması Hakkında Asgari Standart Kurallar (Pekin
Kurallan)nda yer almrştır. Ulusal mevzuatrmzda ise Tiirk Ceza Karrunuhda,
Ceza Muhakemesi Kanunu'nda, Çocuk Koruma Kanunuhda ve Yakalama,
Gözaltına alma ve İfade Alma Yönetmeliğihde düzenlenmiştir.

1. Asgart Sorumlulut Yaşı

Çocuk Haklan Sözleşmesi'nin 41 maddesi ve Birleşmiş Milletler Çocuk
Adalet sisteminin Uygulanmasr Hakkrnda Asgari standaİt Kurallar (Pekin
Kurallan)'ın 4 maddesinde her ülkenin çocuklarrn ceza sorumluluğunun
olmadrğ asgari bir yaş srnırl belirlemesi gerektiği, bu yaş srnrnnın çocuğun
duygusal, zihinsel ve entelektüel açldan olgunla eriştiğ yaşın altrnda olmamasr
gerektiğ kabul edilmiştir.

TCK'nun 31. maddesi ceza sorumluluğunun olmadığ yaş slnın olarak 12
yaş belirlenmiştir. 12 yaşın altındaki çocuklar için ceza ko!,r]şturmasınrn
yapılamayacağ ancak çocuklara özgü güvenlik tedbirlerinin uygulanabileceği
kabul edilmiştir.

12 yaşrndan küçükler bu kapsamda arrcak koruma amaçlr olarak yakala-
nabilir. 5237 Sayıh TCK hun yürürlüğünden önce bu yaş sınrrr 11 olup
aşağdaki tabloda 11 yaşmda görünen 7 çocuk hakkında eski kanun
zamanında işlem başlatrlmrş olup yargrlamada yeni yasanrn dikkate alınmasr
gerekmektediı.

2. Çoculların Yaşa Giiİe Dağııımt :
İnsarrlann yaşamlannda suçun yoğunlaştığ, suç eğisinin zirve yaptığ yaş
kesimi genellikle 14 yaş Ve civan olarak kabul edilmektedir.l İncelenen 436
dosya açısmdan batrldığnda ; 12 yaşır:d,a o/o 4,35
13 yaşrnda Vo 9,4
14 yaşında o/o |4
15 yaşrnda % 24,0a

' YgvurCİ, Haluk, Pğıto so3yal Açıdeı ÇocuL §uçıuıuğıı , lstanbul Edebiyat Fa]<ültesi yaynlan,
No 2798, lstanbul 1986, sla

66