Page 557 - Müdafi ve Vekil İçin Temel Mevzuat TCK CMK CGİK

13- m.27 Adli ve Önleme Aramaları Yön.

zorla getirme kararı verilmi¸s olan ki- zın, yoklama biçiminde bir kontrol ya-
¸ sileri tespit etmek, pılır. Bu i¸slem sonucunda, ki¸side silâh
ç) Ki¸silerin hayatı, vücut bütünlü˘gü bulundu˘gu sonucunu çıkarmaya ye-
veya malvarlı˘gı bakımından ya da terli ¸süphe meydana gelirse, memur
topluma yönelik mevcut veya muhte- kendili˘ginden silâh ve di˘ger suç e¸s-
mel bir tehlikeyi önlemek, yası araması yapabilir.
amacıyla durdurabilir. b) Yoklama suretiyle kontrol, ki¸si-
(2) Durdurma yetkisinin kullanıla- nin cinsiyetinde bulunan görevli tara-
bilmesi için, “umma” derecesinde ma- fından yapılır.
kul ¸süphe bulunmalıdır. Somut ema- c) Yapılan kontrolün konusu ve se-
relerle desteklenen ¸süphe bulunma- bepleri ilgiliye açıklanır.
dan, süreklilik arz edecek, fiilî durum ç) Bir ki¸sinin veya aracın durdu-
ve keyfilik olu¸sturacak ¸sekilde dur- rulma süresinin, ¸sartlara göre makul
durma i¸slemi yapılamaz. olması ve kontrol için ayrılan süreyi
(3) Kollu˘gun durdurma yetkisini a¸smaması gerekir.
kullanabilmesi için tecrübesine ve d) Yoklama suretiyle kontrol, ki¸siye
içinde bulunulan durumdan edindi˘gi en az sıkıntı verici ¸sekilde yapılır.
izlenime dayanarak, ki¸sinin bir suç e) Yapılan kontrolün neticesinde
i¸sleyece˘gi veya i¸sledi˘gi hususunda suça ili¸skin iz, eser, emare ve delil
veya ki¸sinin silâhlı oldu˘gu ve hâlen elde edilirse, ki¸si yakalanır.
tehlike yarattı˘gı konusunda makul bir f) Uyu¸sturucu gibi belirli bir ¸seyin,
sebebin bulunması gerekir. ki¸sinin herhangi bir yerinde gizlen-
(4) Kolluk, görevini yerine getirir- di˘gi dü¸sünülüyorsa, daha geni¸s çaplı
ken, kendisinin kolluk görevlisi ol- kontrol yapılabilir.
du˘gunu belirleyen belgeyi gösterdik- g) Yoklama suretiyle kontrol, ki-
ten sonra durdurdu˘gu ki¸siye dur- ¸ sinin veya aracın ilk durduruldu˘gu
durma sebebini bildirir; ¸süpheye yol yerde veya o yerin yakınında, müm-
açan davranı¸sları ve durdurma sebe- kün oldu˘gu kadar ba¸skalarının göre-
bine ili¸skin sorular sorabilir; kimli˘gini meyece˘gi tarzda yapılır. Ba¸ska yere
veya bulundurulması gerekli di˘ger götürülerek kontrol yapılamaz.
belgelerin ibraz edilmesini isteyebi- ˘ g) Makul sebebi olu¸stu˘gu takdirde,
lir. Ki¸si, kimli˘gine ili¸skin olanlar hariç, daha geni¸s kapsamlı kontrol yapıl-
sorulan sorulara cevap vermekle yü- ması için, kolluk aracından veya ya-
kümlü de˘gildir. Durdurma yetkisinin kındaki kapalı bir yerden yararlanıla-
kullanılmasına neden olan ¸süphe, ya- bilir.
pılan açıklamayla veya herhangi bir h) Kontrolden sonra talep üzerine
¸ sekilde ortadan kalkarsa, ki¸silerin git- olay yerinde derhâl bir tutanak dü-
mesine ve araçların ayrılmalarına izin zenlenir.
verilir. (7) Kolluk, durdurdu˘gu ki¸si üze-
(5) Durdurma süresi, durdurma se- rinde veya aracında silâh veya tehlike
bebine esas te¸skil eden i¸slemin gerçek- olu¸sturan di˘ger bir e¸syanın bulun-
le¸stirilmesi için zorunlu olan süreden du˘gu hususunda yeterli ¸süphenin
fazla olamaz. varlı˘gı halinde, kendisine veya ba¸ska-
(6) Durdurma üzerine a¸sa˘gıdaki i¸s- larına zarar verilmesini önlemek ama-
lemler yapılır: cına yönelik gerekli tedbirleri alabilir.
a) Durdurulan ki¸si üzerinde giysi- Bu amaçla ki¸sinin üzerindeki elbise-
lerinden herhangi birisi çıkarılmaksı- nin çıkarılması veya aracın, dı¸sarıdan
558