Page 138 - Müdafi ve Vekil İçin Temel Mevzuat TCK CMK CGİK

Türk Ceza Kanunu 3- m.90

˙ Insan üzerinde deney
˙
Madde 90- (1) Insan üzerinde bilimsel bir deney yapan ki¸si, bir yıldan üç
yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
˙
(2) Insan üzerinde yapılan rızaya dayalı bilimsel deneyin ceza sorumlulu-
˘ gunu gerektirmemesi için;
a) Deneyle ilgili olarak yetkili kurul veya makamlardan gerekli iznin alın-
mı¸s olması,
b) Deneyin öncelikle insan dı¸sı deney ortamında veya yeterli sayıda hayvan
üzerinde yapılmı¸s olması,
c) ˙ Insan dı¸sı deney ortamında veya hayvanlar üzerinde yapılan deney-
ler sonucunda ula¸sılan bilimsel verilerin, varılmak istenen hedefe ula¸smak
açısından bunların insan üzerinde de yapılmasını gerekli kılması,
d) Deneyin, insan sa˘glı˘gı üzerinde öngörülebilir zararlı ve kalıcı bir etki
bırakmaması,
e) Deney sırasında ki¸siye insan onuruyla ba˘gda¸smayacak ölçüde acı verici
yöntemlerin uygulanmaması,
f) Deneyle varılmak istenen amacın, bunun ki¸siye yükledi˘gi külfete ve
ki¸sinin sa˘glı˘gı üzerindeki tehlikeye göre daha a˘gır basması,
g) Deneyin mahiyet ve sonuçları hakkında yeterli bilgilendirmeye dayalı
olarak açıklanan rızanın yazılı olması ve herhangi bir menfaat teminine ba˘glı
bulunmaması,
Gerekir.
(3) Çocuklar üzerinde bilimsel deneyin ceza sorumlulu˘gunu gerektirme-
mesi için ikinci fıkrada aranan ko¸sulların yanı sıra;
a) Yapılan deneyler sonucunda ula¸sılan bilimsel verilerin, varılmak istenen
hedefe ula¸smak açısından bunların çocuklar üzerinde de yapılmasını gerekli
kılması,
b) Rıza açıklama yetene˘gine sahip çocu˘gun kendi rızasının yanı sıra ana ve
babasının veya vasisinin yazılı muvafakatinin de alınması,
c) Deneyle ilgili izin verecek yetkili kurullarda çocuk sa˘glı˘gı ve hastalıkları
uzmanının bulunması,
Gerekir.
(4) Hasta olan insan üzerinde rıza olmaksızın tedavi amaçlı denemede
bulunan ki¸si, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ancak, bilinen tıbbi
müdahale yöntemlerinin uygulanmasının sonuç vermeyece˘ginin anla¸sılması
üzerine, ki¸si üzerinde yapılan rızaya dayalı bilimsel yöntemlere uygun tedavi
amaçlı deneme, ceza sorumlulu˘gunu gerektirmez. Açıklanan rızanın, deneme-
nin mahiyet ve sonuçları hakkında yeterli bilgilendirmeye dayalı olarak yazılı
olması ve tedavinin uzman hekim tarafından bir hastane ortamında yapılması
gerekir.
(5) Birinci fıkrada tanımlanan suçun i¸slenmesi sonucunda ma˘gdurun ya-
ralanması veya ölmesi halinde, kasten yaralama veya kasten öldürme suçuna
ili¸skin hükümler uygulanır.
(6) Bu maddede tanımlanan suçların bir tüzel ki¸sinin faaliyeti çerçevesinde
i¸slenmesi halinde, tüzel ki¸si hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine
hükmolunur.

139