Page 7 - - Diyarbakır Barosu Herkes İçin Adalet Projesi Sonuç Raporu

örçsöz

Adalet kavramr Türkiye'de sürekli tarhşıla telen bil kavramdıİ. son dönem]eIde hem hükümet
çevrelerinde, hem de yüksek yargı orgarıJannrn başmda bulunan yarBçlar tarahndan, ''yar&nrn
bagmsız]rğlbağmrıhğ" eks€ninde önemli tarhşmalar yüüfulmuş Ve 8örüşler deklare edilmiştir.
Bu görüşle deklale eden kişilerin mevkileri dikkate almdığrnda, bu tarhşmalar daha bif önem
kazaıımaltadtr.

Bir ülkenin adli mekanizması o ülkenin siya§etinde& ekonomik yaplsında ve idari
öİgüt|enmesinden bağmsE ditünülemez- Yani ülkenin adli sistemi, önemli ölçüde bu
paradi8malann bil sonucudur. Dolayıslyla adli sist€mi yorumlarken bu Paradi8malann bir k€fıara
notedilmesi 8erekir_
Durum böyle olunca ülkenin 8eçmiş dönemleldeki Politik yaPılanmasınn incelerımesi önem
arz etmektedir. Neredeyse onar yıllık peıiodlarla açık ve gizli darbeler, geiş dönemleri. süloyönetim
v€ olağaiüüstii hal yönetimlerine tan* olduğumuz bu ütkede, ulaşılabitir, bağrmsız ve tarafsE bir
adli sistemden bahsetmek maalesef Pek mümkiin olmamrştır. Nitekim Kürt Sonınu mdeksli olarak
bölgede yaşanan ve zamal1 zamiın uluslararasr b€l8elerde ir§arılığa kaİşı suç olarak tarif edilen,
yargıslz infazlaı ve yasad§ı öldürmeleı zorla kaybetmeleİ, köy yakma ve boşlatmalar, zorla göç
eftirme gibi ağır insaI haktan ihlalleİine tanık oIduk. Bu suçların faillerinin, blraİln
cezalandınlmayl, yar8ı iinüne çlaİlmalan bile mümkiin olmamrşhr. olağanü§tii Hal Yasa$ ve bu
yasa çeİçevesinde çükanlan Kanun Hükmünde Kaİamameler, itham edi]en kamu Personellen iin
"yar81 bağşıkltğüna" vaİacak dijzeyde bir koruma mekanizması oluşturmuşfur. Koruma kalkanl
8öIevi gören mevzuat zanlıIaİa önemli iitçiide ce§aret vermiş ve söz konusu ağlr insan haklan
ihlalleri, neredeyse bir idan pratik haline telniştir. Sayılan 4_5 binıerle iJade edilen köyiin
yakılması ve boşaltılması, binlerce yargısız infaz ve kayıP vakasna rağmen, bir tek kamu
8öİevlisinin yaİ81 önüne çıİanlmaııuş olması başka na§1l ifade editebili ki?
olağanüstii Hal döneminde yaşadığrnız ağ1I tİarİnanün sonuçlan, bireı biİer $in yüzüne
çıkmaktadlİ. Kentimiz §ayılan onbinlerle ifade edilen §okak çoorğu ile tairştı. zorunlu ve
kontrolsiiz tijçiİı yarathğı nüfus hareket]en; gerek kentimizde g€rekse de diğer metİopollerde
yoksulluk ve çalesizliğin yarathg bir suç sarmalı ile tanrşmamza vesile oldu. KayıP yakıİılannn
alobetini aIaşhrmat için arzuhalciye yazdınlmış kaıgaok burgac* dilekç€leri ile mahkeme
kap annda umutsuzca bekteym Frrttaşı& içleri yakan feryad! kaIşs1nd4 ''devletin'' ka},rtsız
futumu nedeniyle, },trrttaş ile devlet arasünda mesaf€ hel8eçen gün artmaya başladı. işte böylesine
agır ve kaotik bir o(amı ksmen geri bıralm§ olsak bile, bu dönemden kalan toItuIar yaşamın her
alanmda olduğu gibi adti sistemde de varlr8nı korumaktadır.

Biİ hukuk kurumu olarak, özellikie teçm4in tfavmatarmrn yarath8l adli sisteme olan
8iivensizliğin $derilme§i; ulaşılabilir, bağımsz ve tara{slz bir sisteme ulaşmak için her zaman
önemli bir rol üst|enen Diyarbalor Barosu, ''tİavma sonİası r€habilitasyon süreci'' o]arak
adlandıntabilecek sürecinin de yalm takipçisi ve müdahili olmuş ve olİnaya devam edecektir. Bu
ç€Içevede bir yandan maddi hukuktan Veya hukukdtfl uytulamalardan kalınakh 4incel ir§an
haİian ihlallerinin Fde.ilme§i için etkin bir çaba töslermel|edlr. Öle yandan da. 8eçmişte yaşanan

ve yaI8ı tarafından "hesabl sorulmam§" ağır insan haklan ihlallerinin faillerinin tesPiti ve yaİg!
öniine çükinlrnasmrn çabasmr gütmektedir. Çiinkü şunun çok açık olaral farkündayız, geçmişi ile